تشخیص سرطان سینه

متاسفانه امروزه آمار بسیار بالایی در راستای بیماری سرطان سینه به دست آمده است. زنان زیادی در کشورهای مختلف با این بیماری دست و پنجه نرم می کنند. گاه تشخیص سرطان سینه در مراحل آغازین بیماری انجام می پذیرد و پس از آن فرد با مراجعه به پزشک و اتخاذ روند درمانی مناسب ، مجدداً سلامتی خود را بدست می آورد. اما از طرفی دیگر امکان دارد شخص به علائم ظهور یافته توجهی نکند و نهایتاً پس از انتشار بیماری به بسیاری از نقاط بدن متوجه سرطان شود. در این شرایط کاری از پزشک بر نمی آید و درمان سرطان سینه خیلی خیلی دشوار خواهد بود ؛ حتی می توان گفت معالجه سرطان در مرحله پیشرفته غیرممکن است. از این رو آشنایی با علائم نشان دهنده سرطان و پروسه های تشخیصی آن به شما کمک می کند تا در صورت بروز این بیماری به سرعت در جهت درمان اقدام کنید و زندگی خود را از خطری هولناک نجات دهید. راز جراحی با هدف بالا بردن دانش زنان در این زمینه ، مطالبی را گردآوری کرده است.

راه های تشخیص سرطان سینه

پزشکان به منظور تشخیص و شناسایی سرطان پستان ، تست و آزمایشات بسیاری را در دستورکار خود قرار می دهند. همچنین جهت پی بردن به میزان پیشرفت سلول های سرطانی و درگیر شدن گره های لنفاوی زیر بغل از یک سری تست استفاده می کنند. علاوه بر این ،  در راستای انتخاب یک روند درمانی مناسب نیز از نتایج بدست آمده آزمایشات مربوطه کمک می گیرند. برای اکثر سرطان ها ، بیوپسی بهترین و مطمئن ترین راه تشخیصی محسوب می شود. طی بیوپسی پزشک بخشی از بافت مشکوک به سرطان را برداشته و آن را برای بررسی دقیق به آزمایشگاه ارجاع می دهد. پزشک جهت تجویز نوع آزمایش مناسب برای تشخیص سرطان پستان ، نکات زیر را در نظر می گیرد:

• نوع سرطان احتمالی
• نشانه ها و علائم بروز پیدا کرده
• سن و سطح سلامت عمومی فرد
• نتایج بدست آمده از آزمایشات اولیه

مراحل تشخیص سرطان سینه از زمانی آغاز می گردد که شخص یا پزشک معالج او با بررسی نتایج حاصل از آزمایش غربالگری ماموگرافی، متوجه وجود توده یا تجمع غیرطبیعی کلسیم ها (کلسیفیکاسیون) در بافت سینه می شود. پزشک ممکن است هنگام چکاپ ماهانه نیز شاهد وجود برآمدگی های غیرعادی بر روی سینه شود. در این شرایط به جهت شناسایی و تشخیص سرطان سینه ، تست و آزمایش های زیر انجام می پذیرند.

عکسبرداری پزشکی

در تست های عکسبرداری پزشکی ، تصویری از داخل بدن ایجاد می شود. این دسته از آزمایشات به منظور کسب اطلاعات بیشتر جهت موارد مشکوک به سرطان که در نتایج تست غربالگری پستان دیده شده اند، انجام می پذیرند.

ماموگرافی

ماموگرافی غربالگری : در ماموگرافی غربالگری به جهت تشخیص سرطان سینه ، با استفاده از اشعه های کم توان ایکس ، از بافت سینه عکسبرداری هایی انجام می شود. ماموگرافی غربالگری برای زنانی است که هیچ علائمی از وجود بیماری در آنان نمایان نشده است و برای چک آپ این تست را انجام می دهند. آن دسته از بانوانی که در معرض ریسک فاکتورهای سرطان قرار دارند ، باید انجام تست ماموگرافی غربالگری را جدی بگیرند. به طور کلی هدف از ماموگرافی غربالگری کاهش درصد مرگ و میر ناشی از سرطان پستان است ؛ به این صورت که با انجام این تست می توان بیماری را در مراحل اول شناسایی کرد.

ماموگرافی تشخیصی : ماموگرافی تشخیصی از بسیاری از جهات با ماموگرافی غربالگری مشابه است به جز این که طی این روند عکسبرداری های بیشتری از سینه انجام می شود. این نوع تست ماموگرافی زمانی صورت می پذیرد که در فرد نشانه هایی مبنی بر احتمال وجود سرطان دیده شده باشد؛ به طور مثال ایجاد برامدگی هایی بر روی سینه یا خروج ترشحاتی از نوک پستان. همچنین اگر پزشک در نتیجه بدست آمده از ماموگرافی غربالگری به مورد مشکوکی برخورد کند ، انجام ماموگرافی تشخیصی را برای فرد واجب می داند.

بهترین زمان برای انجام ماموگرافی

به لحاط سنی گفته می شود که بهتر است زنان از ۴۰ سالگی انجام تست ماموگرافی غربالگری را آغاز نمایند؛ زیرا در این سن ریسک ابتلا افزایش می باید. چنانچه هنوز به دوره یائسگی نرسیده اید ، زمان مناسب برای انجام ماموگرافی ،  یک هفته پس از عادت ماهیانه می باشد؛ چرا که پستان ها باید در حالت عادی خود باشند. اما یک هفته پیش از پریودی و در طول آن ، سینه ها حساس و متورم هستند. به همین دلیل باید زمان لازم برای رفع این اثرات بگذرد و سپس برای ماموگرافی اقدام نمایید.

اولتراسوند

در تست اولتراسوند به کمک امواج صورتی تصویری از بافت سینه تشکیل می شود. با انجام این تست متخصص می تواند توده های منسجم که همان غده های سرطانی هستند را از کیست ها بی خطر و خوش خیم متمایز سازد. برای انجام تست اولتراسوند پزشک ژل مخصوص را بر روی پوست اعمال کرده و ابزاری به نام حسگر (transducer) را بر روی پوست به حرکت در می آورد. این وسیله درحقیقت نوعی مبدل می باشد. بدین صورت که امواج صوتی را آزاد کرده و انعکاس برخورد آن ها به بافت های بدن را دریافت می کند. سپس انعکاس های دریافتی را به صورت تصویر بر روی مانیتور کامپیوتر به نمایش می گذارد. هنگام حرکت حسگر بر روی سینه ها کمی فشار احساس خواهید کرد اما دردی در پی ندارد.

بیوپسی پستان چگونه انجام می شود؟

بیوپسی سینه پروسه تشخیص سرطان سینه است که طی آن بخش کوچکی از بافت سینه برداشته شده و در زیر میکروسکوپ قرار گرفته و بررسی می شود. از بین تمام تست و آزمایشات ممکن برای شناسایی سرطان پستان ، بیوپسی یا همان نمونه برداری از بافت هدف ، دقیق ترین نتیجه را حاصل می کند. پس از ارسال نمونه به آزمایشگاه ، پاتولوژیست آن را به جهت آلوده بودن یا نبودن به سلول های سرطانی بررسی می نماید.

بیوپسی سینه انواع مختلفی دارد. نوعی از آن به وسیله یک سوزن انجام شده و نوعی دیگر از طریق ایجاد یک برش صورت می پذیرد. جهت انتخاب مناسب ترین روند نمونه برداری از بافت پستان ، پزشک نکات زیر را مد نظر قرار می دهد:

• تغییر بافت سینه تا چه حد مشکوک به سرطان است
• بزرگی و وسعت تغییر ایجاد شده
• محل قرار گرفتن توده در بافت سینه
• تعدد توده های غیر طبیعی
• وجود بیماری های دیگر
• انتخاب و خواسته فرد
• برای مناطق بسیار مشکوک سینه ، بیوپسی سوزنی می تواند انتخاب خوبی باشد.

بیوپسی آسپیراسیون (Fine needle aspiration (FNA) biopsy)

در این روند متخصص با استفاده از یک سوزن توخالی بسیار ظریف که به یک سرنگ متصل است ، بخش کوچکی از بافت مشکوک به سرطان را بیرون می کشد.

بیوپسی هسته سوزنی (Core needle biopsy)

در این روش به جهت نمونه برداری از تغییرات دیده شده توسط پزشک یا موارد غیرطبیعی مشاهده شده در نتایج بدست آمده از تست های غربالگری ، متخصص از یک سوزن بزرگتر استفاده می کند. این نوع بیوپسی برای نمونه برداری های مربوط به سرطان پستان کاربرد بیشتری دارد.

بیوپسی جراحی (Surgical (open) biopsy)

در موارد اندکی برای برداشتن قسمتی از توده مشکوک سینه ، بیوپسی به روش جراحی انجام می شود. اغلب در طول این روش جراح تمام توده غیرطبیعی موجود و نواحی اطراف آن را که شامل بافت سالم پستان می باشد ، بر می دارد.

بیوپسی گره های لنفاوی (Lymph node biopsy)

در بعضی از موارد ، پزشک برای آن که متوجه شود ، گره های لنفاوی نیز به سلول های سرطانی آلوده شده اند یا خیر، بیوپسی انجام می دهد. این روند امکان دارد همزمان با نمونه برداری از تومور پستان یا جراحی لامپکتومی صورت پذیرد.

جدیدترین روش های تشخیص سرطان سینه

از جدیدترین روش های تشخیص سرطان پستات می توان به توموسنتز یا ماموگرافی ۳ بعدی (breast tomosynthesis) اشاره کرد که در برخی از مراکز انجام می پذیرد.

تصویربرداری مولکولی پستان (Molecular breast imaging (MBI)) ، که از جمله تست های عکسبرداری پزشکی بر پایه علم هسته ای می باشد نیز یکی از متدهای جدید برای شناسایی سرطان پستان است.

از دیگر روش های نوین تشخیص سرطان سینه می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• برش‌نگاری با گسیل پوزیترون (Positron emission mammography)
• الاستوگرافی (Elastography)
• تصویربرداری نوری (Optical imaging tests)

استفاده از سونوگرافی برای تشخیص سرطان سینه

یکی از ابتدایی ترین روش ها برای تشخیص سرطان سینه ، سونوگرافی می باشد. در این روش برای بررسی توده های پستانی از امواج صوتی به جای اشعه ایکس استفاده می شود. در شرایطی که بیمار زیر ۳۵ سال سن داشته باشد و بافت سینه متراکم و سفت باشد از سونوگرافی استفاده می شود. این روش در تشخیص شبه توده ها نیز کاربرد دارد. لازم به ذکر است که به هیچ عنوان سونوگرافی ، جایگزین روش های دیگر مانند ماموگرافی نیست و می توان از آن به عنوان یکی از روش های تشخیصی کمکی ، نام برد.

ام ار آی – MRI و تشخیص سرطان پستان

MRI نیز یکی دیگر از روش های تصویربرداری بوده که می تواند در کنار روش هایی مانند سونوگرافی یا ماموگرافی به تشخیص توده های مخفی در سینه کمک کند. از این روش برای شناسایی ماهیت توده های پستانی نیز استفاده می شود. از کاربردهای MRI به موارد زیر می توان اشاره نمود :

بررسی سینه هایی که دارای پروتز هستند و یا در مواردی که معاینه سینه ها با روش هایی مثل سونوگرافی یا ماموگرافی با مشکلاتی رو به رو باشد ، می توان از ام آر آی کمک گرفت.

بررسی بافت پستان ها در بیمارانی که قبلا تحت عمل جراحی قرار گرفته اند. در چنین شرایطی از آنجایی که ماموگرافی دقت کمتری دارد ، می توان برای انجام معاینات MRI انجام داد.

در مواردی که بعد از انجام سونوگرافی و ماموگرافی نیاز به بررسی بیشتری باشد.

در بیمارانی که بعد از درمان سرطان ، احتمال بازگشت توده در پستان وجود داشته باشد ، این روش تشخیصی توصیه می شود.

تشخیص معمول پستان ها در افرادی که در گروه های پر خطر قرار دارند. برای مثال افرادی که به دلیل بررسی های ژنتیکی ، احتمال بروز سرطان سینه در آن ها زیاد است.

تست های آزمایشگاهی برای تشخیص سرطان سینه

آزمایش ژنومیک پیشرفته : در این ازمایش ، در سطح سلولی یک تومور را ارزیابی و بررسی می کنند تا در نتیجه رشد سرطان تغییرات DNA جستجو شود. با تشخیص جهشی که در ژنوم سلول های سرطانی اتفاق می افتد ، می توان علت ایجاد تومور را تشخیص داده و راه درمانی مناسبی ارائه شود.

انکوتایپ DX : به این تست ، آزمایش ژن ۲۱ گفته می شود.  با انجام آن می توان مشخص نمود که در افرادی که سرطان آن ها در مراحل اولیه است ، آیا شیمی درمانی مناسب است یا خیر ! همچنین با انجام آزمایش DX می توان احتمال عود مجدد سرطان را تشخیص داد.

ماماپرینت + بلوپرینت : تست آزمایشی Mammaprint و Blueprint برای بررسی ویژگی های خاص تومور پستان کاربرد دارد. با کمک این آزمایش ها می توان یک برنامه درمانی هدفمند ارائه نمود. برای تعیین خطر بازگشت سرطان در بیماران از ماماپرینت و برای تعیین اینکه کدام یک از جهش های تومور نشانگر رفتار تومورهای سرطانی است از بلوپرینت استفاده می شود. در هنگام استفاده از این تست ها لازم است تومورها را به صورت دقیقی طبقه بندی نمود تا بتوان یک استراتژی درمانی مناسبی را برای هر بیمار ارائه داد.

تشخیص سرطان سینه در منزل

برای تشخیص سرطان پستان در منزل می توانید تست خانگی انجام دهید. برای انجام این آزمایش بهتر است بدن با لباس پوشیده نشده باشد تا بتوانید هر گونه فاکتورغیرطبیعی را به راحتی مشاهده کنید.

رو به روی یک آینه قدی قرار بگیرید و به پستان های خود نگاه کنید. ممکن است شاهد عدم تقارن جزئی میان آن دو شوید که البته امری طبیعی است. دست هایتان را در حالت عادی ، کنار بدن خود قرار دهید و به دقت سینه ها و نواحی اطراف را برای یافتن تغییرات غیر عادی مشاهده کنید.

نوک پستان ها را به لحاظ درد ، پوسته پوسته شدن یا تغییر مسیر قرارگیری ، مورد بررسی قرار دهید.

دستان خود را بر روی پهلوها قرار داده و محکم به سمت پایین فشار دهید؛ به گونه ای که عضلات قفسه سینه که در ناحیه تحتانی پستان قرار گرفته اند ، فشرده شوند. بعد از آن ، از بغل قسمت های خارجی پستان ها را مشاهده نمایید.

سپس به رو به جلو خم شوید. کتف و آرنج هایتان را به سمت جلو بچرخانید تا ماهیچه های قفسه سینه تحت فشار قرار گیرند. بدین نحو سینه ها به سمت جلو رها می شوند. به منظور وجود مورد مشکوک ، آن ها را به دقت مشاهده کنید.

در مرحله بعد دستهایتان را گره کرده ، پشت سرتان قرار دهید و با سمت جلو فشار دهید. سپس مجدداً از پهلو ، قسمت های بیرونی سینه را بررسی کنید .

شست و انگشت اشاره خود را بر روی نوک پستان قرار داده و به سمت بیرون و داخل تکان دهید. دقت کنید که آیا ترشحاتی از آن خارج می شود یا خیر.

با انجام مراخل فوق در صورت بروز هر گونه مورد غیرمعمول بر روی سینه می توانید فوراً متوجه آن شوید و به پزشک مراجعه نمایید.