| خانه 4 بلاگ 4 شیمی درمانی

شیمی درمانی

اسفند ۲۴, ۱۴۰۰ | بلاگ, درمانی | ۰ دیدگاه

زمانی که نام بیماری سرطان به گوش مان می خورد دچار وحشت می شویم و اولین چیزی که به ذهن مان می رسد ، این است که با یک بیماری لاعلاج روبرو هستیم. ولی خوشبختانه ، به واقع اینطور نیست و سرطان در بسیاری موارد ، یک بیماری قابل درمان است و امروزه ، روش های متعددی برای درمان این بیماری یافت شده است. یکی از این روش های درمان سرطان ، شیمی درمانی است که در آن از دارو برای کشتن سلول های سرطان استفاده می شود. داروهای شیمی درمانی ، دارای انواع مختلفی می باشند ولی فرایند عملکرد آنها یکسان بوده و از طریق مورد هدف قرار دادن سلول های سرطان و کشتن آنها ، وارد عمل می شوند. داروهای شیمی درمانی ، در واقع تکثیر سلول های سرطان را متوقف کرده و از رشد و پخش شدن آنها در بدن جلوگیری می کنند. در ادامه مقاله راز جراحی با تشریح کامل این فرایند درمان ، علاوه بر بررسی عملکرد آن ، عوارض ناشی از آن را بررسی کرده و راهکارهای مفید برای مقابله با هر یک را نیز ارائه داده است.

شیمی درمانی - راز جراحی

شیمی درمانی چه زمان استفاده می شود؟

شیمی درمانی زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که سرطان پخش شده باشد یا خطر انتشار آن ، تشخیص داده شده باشد. از این تکنیک در موارد زیر استفاده می شود:

  • تلاش برای درمان کامل سرطان
  • موثر تر نمودن درمان های دیگر – برای مثال شیمی درمانی را می توان با پرتودرمانی ترکیب کرده یا قبل از جراحی ، مورد استفاده قرار داد.
  • کاهش خطر برگشت سرطان بعد از پرتودرمانی یا جراحی
  • کاهش علائم ، در صورت قابل درمان نبودن سرطان

انواع شیمی درمانی

شیمی درمانی را می توان به روش های مختلف دریافت نمود. پزشک بهترین نوع را برای هر بیمار ، توصیه می کند.

رایج ترین انواع شیمی درمانی ، شامل موارد زیر می باشد:

  • شیمی درمانی دریافت شده از طریق رگ ( شیمی درمانی درون وریدی ) – این نوع شیمی درمانی در بیمارستان انجام می شود و دارو از طریق یک لوله به رگ دست ، بازو یا قفسه سینه انتقال می یابد.
  • قرص های شیمی درمانی ( شیمی درمانی خوراکی ) – این نوع درمان اغلب شامل یک دوره درمان در منزل می باشد و چک آپ ها به طور منظم در بیمارستان انجام می شود.

گاهی درمان با استفاده از یک نوع داروی شیمی درمانی یا ترکیبی از انواع مختلف انجام می شود. معمولاً درمان ، شامل چند جلسه ، در طول یک دوره چند ماهه می باشد.

عوارض جانبی شیمی درمانی

شیمی درمانی ، علاوه بر کشتن سلول های سرطان ، می تواند به برخی سلول های سالم بدن از قبیل سلول های خونی ، سلول های پوستی و سلول هایی در ناحیه معده آسیب وارد کند.

این امر به بروز دامنه ای از عوارض جانبی ناخوشایند از قبیل موارد زیر منجر می شود:

  • احساس خستگی
  • احساس حالت تهوع
  • ریزش مو
  • افزایش خطر ابتلا به عفونت
  • خشکی دهان
  • خشکی و حساس شدن پوست و احساس خارش در آن
  • اسهال و یبوست

بسیاری از این عوارض جانبی قابل درمان بوده و در بیشتر موارد ، قبال پیشگیری می باشد. بسیاری از آنها ، بعد از توقف درمان ، رفع می شوند.

در طول فرایند شیمی درمانی ، چه اتفاقی می افتد؟

قبل از شروع شیمی درمانی

۱ . تصمیم گیری برای درمان

اگر سرطان در شما تشخیص داده شده است ، تیمی از متخصصان ، مراقبت های لازم از شما را به عمل می آورند. در صورتی که تیم پزشکی ، تشخیص دهد که شیمی درمانی ، بهترین گزینه برای شما است ، این فرایند درمان را توصیه می کند. ولی تصمیم نهایی با شما است. اخذ چنین تصمیمی دشوار است بنابراین ، بهتر است فهرستی از سوالات مورد نظر خود را تهیه کرده و از تیم پزشکی تان بپرسید.

برای مثال می توانید در خصوص هدف درمان ، عوارض جانبی ، موثر بودن درمان و روش های درمان دیگر سوالات خود را بپرسید.

۲ . تست ها

قبل از شروع شیمی درمانی ، تست هایی برای کنترل سلامت عمومی شما و اطمینان از مناسب بودن درمان ، انجام می شود. این تست ها شامل موارد زیر می باشد:

  • تست خون برای کنترل کیفیت عملکرد کبد و کلیه ها و تعداد گلبول های قرمز خون
  • اشعه X و اسکن هایی برای کنترل اندازه سرطان
  • اندازه گیری قد و وزن برای کمک به تیم پزشکی در یافتن مناسب ترین دوز

در طول درمان ، تست هایی برای بررسی پیشرفت درمان انجام می شود.

۳ . طرح درمان

شیمی درمانی ، شامل چندین جلسه درمان می باشد ، که معمولاً در طول چند ماه انجام می شود. قبل از شروع درمان ، تیم پزشکی یک طرح درمان را ترسیم می کند که شامل موارد زیر می باشد:

  • نوع شیمی درمانی مورد نیاز شما
  • تعداد جلسات درمان مورد نیاز برای شما
  • فاصله زمانی بین هر جلسه درمان

طرح درمان شما به فاکتورهایی از قبیل نوع سرطان و هدف از اجرای آن وابسته است.

شیمی درمانی چگونه دریافت می شود؟

۱ . به صورت درون وریدی

در بیشتر موارد ، شیمی درمانی به طور مستقیم در رگ تزریق می شود. این ، شیمی درمانی درون وریدی نامیده می شود. در این فرایند ، دارو به آرامی از یک کیسه حاوی مایعات در یک لوله که نهایتاً به رگ شما رسیده است ،  جریان می یابد. این کار به طرق زیر انجام می شود:

  • یک کانولا – یک لوله کوچک که در رگ پشت دست یا بازوی پایینی برای مدت زمان کوتاه وارد می شود.
  • یک خط کاتتر یا سوند مرکزی وارد شده به صورت محیطی (PICC) – یک لوله کوچک وارد شده در رگ بازو که معمولاً برای چند هفته یا چند ماه در محل خود باقی می ماند.
  • یک خط مرکزی – شبیه به PICC که در قفسه سینه وارد شده و به یکی از عروق نزدیک به قلب ، متصل می شود.
  • یک پورت ایمپلنت شده – یک ابزار کوچک وارد شده در پوست که تا زمان تکمیل فرایند درمان ، در محل خود باقی می ماند. دارو با استفاده از سوزنی که در دستگاه وارد شده است ، به پوست انتقال می یابد.

زمان صرف شده برای دریافت دوز شیمی درمانی درون وریدی ، در دامنه ای از چند ساعت تا چند روز متغیر است. شما معمولاً برای درمان به بیمارستان مراجعه کرده و بعد از تکمیل فرایند به منزل باز می گردید.

۲ . قرص ( شیمی درمانی خوراکی )

گاهی اوقات این درمان به صورت قرص دریافت می شود. این نوع دریافت ، شیمی درمانی خوراکی نامیده می شود.

شما در شروع هر جلسه درمان به بیمارستان رفته و قرص ها را دریافت می کنید. سپس چک آپ می شوید. البته می توانید قرص ها را در منزل نیز مورد مصرف قرار دهید.

حتماً دستورالعمل های توصیه شده توسط تیم پزشکی را دنبال کنید. مصرف بیش از حد یا کمتر از حد کفایت دارو بر روی تاثیر گذاری آن اثر گذار بوده و می تواند خطرناک باشد.

انواع دیگر شیمی درمانی

روش های زیر ، با موارد کاربرد کمتر ، برای شیمی درمانی مورد استفاده قرار می گیرند:

  • تزریق در زیر پوست که تحت عنوان شیمی درمانی زیر جلدی نیز شناخته می شود.
  • تزریق در عضله که تحت عنوان شیمی درمانی درون عضلانی نیز نامیده می شود.
  • تزریق در ستون فقرات که تحت عنوان شیمی درمانی اینتراتکال نیز نامیده می شود.
  • کرم پوستی

موضوعات مربوط به طول درمان

در طول شیمی درمانی ، برخی نکات مهم وجود دارد که باید از آنها آگاهی داشته باشید. این نکات مهم شامل موارد زیر می باشد:

بارداری و پیشگیری از بارداری

زنان باید در طول شیمی درمانی ، از باردار شدن اجتناب نمایند ، چون بسیاری از داروهای شیمی درمانی ، باعث بروز مشکلاتی در تولد می شود.

از ابزار پیشگیری از بارداری از قبیل کاندوم استفاده کرده و اگر فکر می کنید باردار هستید ، بلافاصله با تیم پزشکی تان تماس بگیرید.

مردانی که تحت شیمی درمانی قرار دارند ، باید در تمام دوره درمان ، حتی اگر شریک جنسی آنها قرص ضد بارداری مصرف می کند ، از کاندوم استفاده کنند.

آیا در طول شیمی درمانی ، می توان از داروهای دیگر استفاده کرد؟

در حین درمان، قبل از مصرف داروهای دیگر ، حتماً با تیم پزشکی خود مشورت کنید. این داروها ، داروهای بدون نسخه و درمان های خانگی گیاهی را نیز شامل می شود.

مصرف داروهای دیگر در طول این درمان ، می تواند به شکلی غیر قابل پیش بینی ، به داروهای شیمی درمانی ، واکنش نشان دهد. این واکنش ، عملکرد درمان را تحت تاثیر قرار داده و می تواند باعث بروز عوارض جانبی خطرناک شود.

عوارض جانبی شیمی درمانی

شیمی درمانی می تواند باعث بروز برخی عوارض جانبی شود که البته بسیاری از آنها قابل درمان یا پیشگیری بوده و بیشتر آنها به محض توقف درمان ، رفع می شوند.

پیش بینی این مطلب که شما دچار کدام عارضه جانبی می شوید ، دشوار است. در این بخش از مقاله ، فهرستی از بیشتر عوارض جانبی رایج را در اختیار شما قرار می دهیم :

  • خستگی

خستگی یکی از رایج ترین عوارض جانبی شیمی درمانی است. بسیاری افراد تحت درمان ، بیشتر اوقات احساس خستگی کرده و بعد از انجام فعالیت های روزمره ، زود خسته می شوند.

استراحت زیاد ، اجتناب از انجام فعالیت های سنگین ، انجام ورزش های سبک مثل پیاده روی و یوگا می تواند در تقویت سطح انرژی مفید واقع شود. ولی مراقب باشید که زیاد به خودتان فشار نیاورید. از دوستان و نزدیکان برای انجام کارهای روزمره ، کمک بگیرید. اگر شاغل هستید ، تا زمان تکمیل دوره درمان ، از مدیر خود مدتی مرخصی بگیرید و تقاضای کار نیمه وقت  کنید.

  • حالت تهوع

بسیاری افراد تحت شیمی درمانی ، دوره هایی را تجربه می کنند که دچار حالت تهوع می شوند.

تیم پزشکی ، داوری ضد تهوع را برای کاهش یا پیشگیری از این حالت توصیه می کند. این داروها به صورت قرص یا کپسول برای بلعیدن ، قرص های قابل حل شدن در دهان ، داروهای تزریق در رگ یا کپسول هایی برای فرو بردن در مقعد ، موجود می باشد. عوارض جانبی داروهای ضد تهوع ، شامل یبوست ، بیخوابی و سردرد می باشد.

  • ریزش مو

ریزش مو ، یک عارضه جانبی رایج در شیمی درمانی است که البته در تمام افراد تحت درمان ، اتفاق نمی افتد. اگر دچار ریزش مو شوید ، این اتفاق اغلب چند هفته بعد از اولین جلسه درمان شما آغاز می شود. اگر موی زیادی از دست بدهید ، این اتفاق اغلب ظرف یک الی دو ماه اتفاق می افتد.

بخش عمده مو در ناحیه سر از دست می رود ولی ممکن است در نواحی دیگر بدن نیز دچار ریزش مو شوید. ریزش مو تقریباً همیشه موقتی است و به محض پایان دوره درمان ، دوباره شروع به رشد می کند. ولی بخش عمده موی رشد کرده ، دارای رنگ متفاوت بوده و اغلب در مقایسه با موهای قبلی تان ، مجعد تر یا صاف تر است.

چگونه بر ریزش مو بعد از شیمی درمانی غلبه کنیم؟

اگر غلبه بر ریزش مو برای شما کاری دشوار است ، با تیم پزشکی تان گفتگو کنید. آنها درباره گزینه های موجود برای غلبه بر ریزش مو با شما گفتگو می کنند. برای مثال می توانید از کلاه گیس استفاه کنید. همچنین می توانید احتمال ریزش مو را با گذاشتن یک کلدکپ در حین شیمی درمانی ، کاهش دهید. کلدکپ ، کلاهی شبیه به کلاه ایمنی دوچرخه سواری است که برای خنک نگه داشتن پوست سر در طول جلسات درمان ، مورد استفاده قرار می گیرد. این کلاه ، جریان خون به پوست سر را کاهش داده و باعث می شود که مقدار داروی کمتری به ناحیه سر برسد. استفاده ازکلدکپ به نوع سرطان و داروی مورد استفاده ، وابسته است.

  • عفونت

شیمی درمانی ، می تواند توانایی بدن برای مبارزه با عفونت را کاهش دهد. این باعث می شود که بدن شما در برابر عفونت ، مستعد تر شود و شما به طور جدی مریض شوید. مراقبت از خودتان در برابر عفونت ، بسیار حائز اهمیت است. برای این کار :

۱ . دست هایتان را مرتب با آب و صابون بشویید.

۲ . از تماس با افراد مبتلا به عفونت خودداری کنید.

برای کاهش خطر ابتلا به عفونت ، اغلب یک دوره مصرف آنتی بیوتیک تجویز می شود.

  • آنمی

شیمی درمانی تعداد گلبول های قرمز خون شما را که حامل اکسیژن در بدن هستند ، کاهش می دهد. اگر تعداد گلبول های قرمز خون شما به شدت کاهش پیدا کند ، دچار آنمی می شوید. علائم آنمی شامل خستگی ، بی انرژی بودن ، تنگی نفس ، ضربان قلب شدید ، و رنگ پریدگی می باشد.

در صورت بروز این علائم ، بلافاصله با پزشک خو تماس بگیرید. گاهی لازم است اقداماتی برای بالا بردن تعداد گلبول های قرمز شما ، انجام شود.

برای پیشگیری از آنمی ، با خوردن غذاهایی از قبیل گوشت ، لوبیا ، آجیل ، میوه های خشک ، مثل زردآلو ، برنج قهوه ای ، سبزیجات دارای برگ سبز تیره ، آهن را در رژیم غذایی تان افزایش دهید.

  • کبودی و خونریزی

شیمی درمانی می تواند پلاکت های خون را کاهش داده  و باعث آسیب پذیر شدن در برابر کبودی ، خون دماغ شدن و خونریزی لثه ها شود.

  • خشکی دهان

شیمی درمانی ، پوشش داخلی دهان را خشک کند. این حالت ، چند روز بعد از درمان ، آغاز می شود و باعث بروز حالاتی از قبیل احساس سوزش شبیه به سوزش ناشی از خوردن غذاهای داغ ، عفونی شدن دهان ، احساس درد در زمان خوردن و نوشیدن ، کاهش حس چشایی و بد بو شدن تنفس شود.

اجتناب از خوردن غذاهای پر ادویه ، شور و تند ، یا لیزر درمانی برای تحریک بهبود با استفاده از لیزر ضعیف ، می تواند مفید واقع شود.

  • بی اشتهایی

گاهی در طول شیمی درمانی ، دچار بی اشتهایی می شوید ، ولی باید تا جایی که می توانید ، مایعات بنوشید و غذا بخورید.

خوردن وعده های غذایی کوچک به تعداد بیشتر به جای سه وعده بزرگ در روز ، خوردن مرتب میان وعده های سالم ، خوردن وعده های غذایی سبک در روز درمان ، نوشیدن مایعات با نی به جای لیوان ، می تواند مفید واقع شود.

  • تغییر در پوست و ناخن

برخی داروهای شیمی درمانی باعث تغییر موقتی در پوست می شود. برای مثال ، پوست شما خشک شده و تغییر رنگ می دهد. به نور خورشید حساس شده و قرمز می شود. همچنین ممکن است در پوست خود ، احساس خارش کنید.

همچنین شیمی درمانی می تواند باعث شکننده شدن یا پوسته پوسته شدن ناخن هایتان شود یا خطوط سفیدی بر روی آن شکل گیرد. این عوارض ، بعد از پایان درمان ، به حالت نرمال خود باز می گردد.

بر روی ناخن هایتان ، از کرم مرطوب کننده استفاده کنید.

  • حافظه و مشکلات تمرکز

برخی افراد در طول دوره شیمی درمانی ، با مشکلاتی در حافظه کوتاه مدت و تمرکز روبرو می شوند. علت این امر ، نامعلوم است ولی این علائم بعد از اتمام دوره درمان ، خاتمه می یابد. انجام ورزش های ذهنی ، تغذیه خوب و استراحت کافی برای غلبه بر این مشکل ، مفید می باشد.

  • مشکلات خواب

برای غلبه بر مشکلات خواب ناشی از شیمی درمانی ، برنامه خواب منظمی برای خود در نظر بگیرید. قبل از ساعت خواب ، با گرفتن دوش آب گرم یا گوش کردن به موزیک ملایم ، ریلکس کنید. از چشم بند یا گوش گیر استفاده کرده و از خوردن کافئین ، وعده غذایی سنگین و ورزش ، چند ساعت قبل از خواب خودداری کنید.

  • رابطه جنسی و باروری

از دست دادن تمایل جنسی در طول شیمی درمانی ، موقتی است و به تدریج به حالت نرمال خود باز می گردد. برخی داورها ، اختلالاتی را در باروری مردان و زنان ایجاد می کنند. این حالت نیز موقتی است.

زنان می توانند قبل از شیمی درمانی ، تخمک های خود را منجمد کرده و سپس در فرایند IVF مورد استفاده قرار دهند. مردان نیز می توانند نمونه اسپرم خود را جهت استفاده در لقاح مصنوعی منجمد کنند.

  • اسهال و یبوست

چند روز بعد از شیمی درمانی ، معمولاً اسهال و یبوست آغاز می شود. داروها و رژیم غذایی مناسب می تواند به رفع این مشکل کمک کند.

در چه مواردی بعد از شیمی درمانی ، باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنیم؟

هر چند عوارض جانبی شیمی درمانی ، آزار دهنده است ولی چندان جدی محسوب نمی شود. در صورت مواجهه با موارد زیر ، با پزشک تماس بگیرید:

  • تب بالای ۳۷.۵ درجه سانتی گراد
  • احساس داغ شدن پوست
  • مشکلات تنفسی
  • داشتن احساسی شبیه به آنفولانزا مثل درد عضله
  • درد در زمان بلعیدن
  • اسهال
  • حالت تهوع
  • درد ، تورم ، قرمزی و داغ شدن یا تخلیه ترشحات از زخم یا محل نصب کاتتر

با دوستان خود به اشتراک بگذارید

آخرین مقالات

هرآنچه باید در مورد پروتز سینه بدانید⭐عوارض انواع و هزینه

هرآنچه باید در مورد پروتز سینه بدانید⭐عوارض انواع و هزینه

  خانم های عزیزی که به خاطر بارداری های متعدد ، کاهش و افزایش وزن ، بالا رفتن سن یا اصلا به طور ژنتیکی سینه های کوچک و دفورمه ای دارند ، یا حتی اگر به سبب درمان بیماری سرطان بخشی یا تمام بافت پستان های خود را از دست داده اند ، مطلب پروتز سینه برایشان حتما بحث...

مقالات پربازدید

درخواست مشاوره

"(*)" indicates required fields

نام و نام خانوادگی(*)
جنسیت(*)

پرسش و پاسخ تکمیلی

0 0 رای ها
رأی دهی به مقاله
اشتراک در
اطلاع از
guest
0 نظرات
قدیمی‌ترین
تازه‌ترین بیشترین رأی
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها

مقالات مرتبط

مدیریت خونریزی‌ بعد از عمل بینی : نکات ضروری

مدیریت خونریزی‌ بعد از عمل بینی : نکات ضروری

برخورد با عارضه شایع خونریزی بعد از عمل بینی ممکن است دلهره‌آور به نظر برسد ، اما حقیقت این است که این عارضه ، یکی از عوارض طبیعی و نرمال محسوب می شود و تجربه شدن آن توسط تمام افرادی که تحت این فرایند زیبایی قرار می گیرند ، قابل انتظار است. با داشتن دانش کافی در خصوص...

همه چیز درباره عدم تقارن سینه + علل شایع ، بهترین روش درمان

آیا فکر می‌کنید یکی از سینه‌هایتان اندازه یا شکل متفاوتی نسبت به دیگری دارد؟ آیا این موضوع باعث می‌شود که احساس ناخوشایندی داشته باشید و این عدم تقارن باعث شده است که در زمان پوشیدن لباس هایی که تا حدودی جذب هستند ، احساس ناراحتی کنید ؟ آیا فکر می کنید هیچ چاره ای...

جراحی ماستکتومی یا پستان برداری | تکنیک پیشگیری از شیوع سرطان

جراحی ماستکتومی یا پستان برداری | تکنیک پیشگیری از شیوع سرطان

جراحی اغلب تجربه‌ای استرس‌زا است. داشتن تصویری واضح از نحوه انجام کار در روز عمل و بلافاصله پس از آن می‌تواند کمک کند تا این مسیر را با استرس کمتری سپری کنیم. در این مجموعه تهیه شده توسط راز جراحی درباره ماستکتومی یا جراحی پستان برداری ، سوالاتی که ممکن است در خصوص...