پروستات

پروستات اندامی در آناتومی سیستم تناسلی مرد می باشد. این غده کوچک درست در زیر مثانه قرار گرفته و در تولید و میزان سازی منی ، ایفای نقش می کند. در این مقاله از راز جراحی می خواهیم به بررسی این عضو از بدن بپردازیم پس با ما همراه باشید.

پروستات دارای عملکردهای مختلفی می باشد. مهم ترین آن ها تولید مایع منی می باشد که مولفه منی به شمار می آید. این اندام همچنین در تولید هورمون نیز ایفای نقش کرده و به تنظیم جریان ادرار کمک می کند. مشکلات این عضو خصوصاً در مردان مسن تر ، رایج می باشند.

علائم مشکلات مربوط به این عضو اغلب به صورت مشکلاتی در ادرار کردن نمایان می شود که شامل کنترل ضعیف مثانه یا جریان ضعیف ادرار می باشد. در مقاله راز جراحی ، به بررسی این اندام ، عملکردهای آن ، مشکلات مرتبط و برخی فاکتورهای دیگر خواهیم پرداخت.

پروستات چیست ؟

پروستات ، اندامی نرم و کوچک است. به طور میانگین ، اندازه آن به اندازه یک گردو یا یک توپ پینگ پنگ است. وزن آن حدوداً ۳۰ گرم بوده و معمولاًدر زمان لمس کردن ، نرم و صاف است.

این عضو در عمق لگن خاصره بین آلت تناسلی و مثانه قرار گرفته است. با قرار دادن انگشت در راست روده و فشار دادن آن به طرف جلوی بدن ، می توان آن را حس کرد.

پیشابراه ، لوله ای است که ادرار و منی را به بیرون از بدن حمل کرده و از میان پروستات می گذرد. با توجه به اینکه پروستات این لوله را احاطه می کند ، مشکلات این عضو از بدن می تواند بر روی جریان ادرار اثر بگذارد.

این اندام یکی از بخش های آناتومی تولید مثل و جنسی مرد محسوب می شود. بخش های دیگر شامل آلت تناسلی ، کیسه بیضه و بیضه ها می باشد.

وظیفه پروستات چیست ؟

انسان برای زنده ماندن و زندگی کردن به پروستات فعال نیاز ندارد ولی نقش این اندام در باروری ، حائز اهمیت است. بخش های زیر عملکردهای این عضو را مورد بررسی قرار می دهد.

کمک به تولید منی

نقش اولیه این عضو ، مشارکت در مایع پروستات در منی می باشد. این عضو ۲۰ -۳۰ درصد مایع در کل حجم منی را تولید می کند. بقیه آن از کیسه منی (۵۰ -۶۵%) و بیضه ها تولید می شود.

مایع این عضو حاوی مولفه هایی است که منی را به یک ماده ایده آل برای سلول های اسپرم جهت زندگی کردن در آن ، تبدیل می کند. موادی از قبیل آنزیم ها ، روی و اسید سیتریک در منی وجود دارد. یک آنزیم مهم به نام آنتی ژن ویژه پروستات (PSA) در منی وجود دارد که باعث رقیق تر شدن و سیال تر و روان تر شدن منی می شود.

مایع منی به اسپرم کمک می کند تا به پیشابراه سفر کرده و در طول سفر به سمت تخم ، زنده بماند. این ادامه حیات تا رسیدن به سلول تخم ، برای اسپرم ، یک امر ضروری به شمار می آید.

مایع پروستات ، اندکی اسیدی است ، ولی مولفه های دیگر منی به طور کلی آن را به یک ماده قلیایی تبدیل می کند. این خاصیت منی با محیط اسیدی واژن وارد بر هم کنش شده و از آسیب دیدن اسپرم جلوگیری می کند.

بسته شدن پیشابراه در طول انزال

در طول انزال ، این عضو منقبض می شود و مایع این عضو با حالت جهش وارد پیشابراه می شود. در این جا ، مایع منی با سلول های اسپرم برای خلق منی ترکیب شده و برای خارج شدن از بدن آماده می شود.

وقتی این عضو در طول انزال منقبض می شود ، سوراخ بین مثانه و پیشابراه بسته می شود و منی با سرعت بیشتری خارج می شود. به همین دلیل است که در موقعیت های آناتویکی متداول ، ادرار کردن و انزال به طور همزمان ، غیر ممکن است.

متابولیسم هورمون

پروستات به آندروژن ها یعنی هورمون های جنسی مردانه از قبیل تستسترون برای انجام صحیح عملکرد خود نیاز دارد.

این عضو حاوی آنزیمی به نام ردوکتاز آلفا – ۵ می باشد که تستسترون را به شکل فعال از نظر زیستی و بیولوژیکی به نام دی هیدرو تستسترون (DHT) تبدیل می کند.

این هورمون برای رشد و عملکرد نرمال پروستات حائز اهمیت است. این هورمون در یک مرد در حال رشد برای بروز علائم ثانویه جنسی مثل ریش و سبیل ، نقش حیاتی را ایفا می کند.

ساختار پروستات

یک کپسول بافت همبند که حاوی فیبرهای عضلانی است ، این عضو را احاطه می کند. این کپسول باعث می شود که پروستات در هنگام لمس کردن ، حالت ارتجاعی داشته باشد.

دانشمندان چهار ناحیه را در پروستات دسته بندی کرده اند که مثل لایه های پیاز ، پیشابراه را احاطه می کند.

لایه های زیر ، پروستات را شکل می دهند که از کپسول خارجی شروع شده و به داخل پروستات ، خاتمه می یابد:

• ناحیه قدامی که از ماهیچه و بافت های فیبروز تشکیل شده است.
• ناحبه محیطی که عمدتاً به سمت پشت غده قرار گرفته و بیشتر بافت غده ای در این ناحیه قرار گرفته است.
• ناحیه مرکزی که مجاری انزال را احاطه کرده و حدود ۲۵ درصد کل جرم این عضو را تشکیل می دهد.
• ناحیه عبور که پیشابراه را احاطه کرده و تنها بخشی از پروستات است که در تمام طول عمر ، به رشد خود ادامه می دهد.

علائم و نشانگان بیماری های پروستات

مشکلات مربوط به پروستات اغلب باعث بروز مشکلات مرتبط با کنترل مثانه و ادرار کردن می شود. این علائم شامل موارد زیر می باشد:

• کنترل ضعیف مثانه شامل استفاده مکرر از سرویس بهداشتی
• ضرورت ادرار کردن که گاهی اوقات تنها با مقدار اندکی ادرار توام می باشد.
• دشواری در شروع جریان یافتن ادرار یا متوقف کردن آن
• جریان ادرار ضعیف یا اندک

مشکلات مربوط به پروستات می تواند باعث برو مشکلاتی در عملکرد جنسی ، عفونت های لوله ادرار ، سنگ های مثانه یا در موارد حاد ، نقص کلیه شود.

در شخصی که اصلاً قادر به ادرار کردن نمی باشد ، پیگیری فوری درمان ، ضروری می باشد.

در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر ، باید به پزشک مراجعه کنید:

• درد در حین ادار کردن یا بعد از انزال
• درد در آلت تناسلی ، کیسه بیضه یا ناحیه بین کیسه بیضه و مقعد
• مشاهده خون در ادرار
• درد شدید در ناحیه شکم
• جریان ضعیف ادرار یا چکه چکه کردن در پایان ادرار کردن
• تب و لرز یا درد بدن
• دشواری در کنترل مثانه از قبیل توقف یا به تاخیر افتادن ادرار کردن
• ناتوانی در تخلیه کامل مثانه
• ادرار به همراه بو و رنگ غیر عادی

سرطان پروستات چیست ؟

سرطان پروستات رایج ترین شکل سرطان در مردان بعد از سرطان پوست می باشد. این سرطان هر یک مرد از هشت مرد را در طول زندگی ، درگیر می کند.

به طور میانگین افراد در سن ۶۶ سالگی دچار سرطان پروستات می شوند.

انجمن سرطان آمریکا بیان می کند که افراد می توانند بر مبنای سن و فاکتورهای خطر ، تحت غربالگری سرطان پروستات قرار گیرند ، ولی آگاهی از خطرات بالقوه آزمایش از قبل ، حائز اهمیت است.

التهاب پروستات

التهاب پروستات یک تورم یا التهاب رایج در پروستات می باشد. التهاب این عضو ، رایج ترین مشکل در مردان زیر ۵۰ سال می باشد.

التهاب پروستات مزمن ، یک التهاب ناگهانی پروستات می باشد. این مشکل می تواند در اثر عفونت باکتریایی ، اتفاق بیافتد. این عارضه به طور ناگهانی پدیدار شده و با درمان آنتی بیوتیک مناسب ، به سرعت رفع می شود.

وقتی التهاب پروستات برای بیش از ۳ ماه طول بکشد ، التهاب پروستات مزمن نامیده می شود.

پروستات بزرگ شده

یک پروستات بزرگ شده که هایپرپلازی خوش خیم نیز نامیده می شود ، رایج ترین مشکل این عضو در مردان بالای ۵۰ سال است.

وقتی پروستات بزرگ می شود ، به پیشابراه فشار وارد کرده و لوله پیشابراه را تنگ می کند. باریک شدن پیشابراه و توانایی کاهش یافته در تخلیه مثانه ، باعث بروز مشکلات زیادی می شود. اگر این موقعیت ادامه پیدا کند ، مثانه ضعیف می شود و نمی تواند کار تخلیه ادرار را به خوبی انجام دهد.

پروستات بزرگ شده باعث دشوار شدن ادرار کردن می شود. در برخی موارد نادر ، می تواند به طور کامل از ادرار کردن ، جلوگیری کند. این موقعیت ، برگشت ادرار نامیده می شود که به ارزیابی پزشکی فوری نیازمند است.

تست های پزشکی پروستات

پزشک می تواند مشکلات مربوط به پروستات را با استفاده از انواع گوناگون تست ها و آزمایشات این عضو تشخیص دهد.

تست های رایج پروستات عبارتند از :

آزمایش دیجیتال رکتال : در طول این آزمایش پزشک انگشت خود را در رکتوم وارد کرده و این عضو را برای شناسایی برامدگی ، گره ها و علائم سرطان ، مورد بررسی قرار می دهد.

آنتی ژن ویژه پروستات (PSA) : تست های خون می تواند سطوح PSA را شناسایی کند. سطوح بالا نشان دهنده افزایش خطر سرطان پروستات می باشد.

بیوپسی پروستات : اگر پزشک به سرطان مشکوک باشد ، نمونه کوچکی از بافت این عضو را برای آزمایش کردن ، تهیه می کند. برای این کار ، یک سوزن از طریق رکتوم در آن وارد می شود.

سونوگرافی پروستات : پزشک در طول سونوگرافی این عضو ، یک پروب را در رکتوم وارد کرده و آن را در موقعیت نزدیک به پروستات قرار می دهد. با استفاده از سونوگرافی ، اغلب نمونه برداری انجام می شود.

ام آر آی پروستات : این فرایند ، آناتومی آن را به تفصیل نشان داده و نواحی مظنون به سرطان را شناسایی می کند.

جراحی پروستات

وقتی مرد به ۴۰ سالگی می رسد ، سلول های پروستات می توانند شروع به تکثیر نمایند. این رشد ، به بزرگ شدن غده و وارد امدن فشار به پیشابراه می شود و اختلالاتی را در ادرار کردن ایجاد می کند.

این موقعیت هایپرپلازی پروستات خوش خیم یا BPH نامیده می شود که با سرطان ارتباطی نداشته و معمولاً بدون درد می باشد ولی گاهی می تواند علائم ناخوشایندی را ایجاد کند.

TURP رایج ترین نوع جراحی استفاده شده برای درمان BPH می باشد. در این فرایند ، جراح بعد از بیهوشی ، ابزاری به نام رسکتوسکوپ را در پیشابراه وارد می کند. در برخی موارد ، یک ابزار مجزا ، برای وارد کردن مایع استریل در محل جراحی مورد استفاده قرار می گیرد.

از این ابزار برای برش و جدا کردن بافت های این عضو غیر عادی و بستن عروق خونی آسیب دیده ، استفاده می شود.

در نهایت ، جراح یک لوله پلاستیکی بلند به نام کاتتر را در پیشابراه وارد کرده و بافت های تخریب شده پروستات را به سمت مثانه شستشو داده و در نهایت با ادرار از بدن دفع می کند.

آمادگی برای جراحی پروستات

قبل از جراحی برای شناسایی گستردگی بیماری باید انجام شود این تست ها شامل تست خون، سونوگرافی ترانس رکتال و بیوپسی پروستات می باشد. برخی از بیماران باید اسکن استخوان و سی تی اسکن یا ام آر آی را از شکم و لگن انجام بدهند.

همچنین نوعی آزمایشات فیزیکی نیز نیاز می باشد که توسط جراح بر روی افراد انجام می شود معمولا یک هفته پیش از انجام پروسه جراحی پروستات باید به مطب پزشک مراجعه کنید.در این جلسه تست های از انواع مختلف مواد به کار رفته در بیهوشی برروی شما توسط متخصص بیهوشی انجام می شود.

از یک روز قبل از جراحی افراد باید به بیمارستان مراجعه کنند و در بیمارستان بستری شوند البته گاهی اوقات نیاز به آماده سازی روده ها در منزل می باشد که رده ها تمیز باشند.آماده سازی روده ها ممکن است شامل رژیمی متشکل از مایعات یا دارو برای تحریک روده ،استفاده از تنقیه یا ترکیبی از چند روش در کنار یکدیگر می باشد.

بیهوشی

انواع مختلفی از بیهوشی وجود دارد:

بی حسی نخاعی یا اپیدورال تکنیک هایی هستند که در آن دارو به فضای اطراف نخاع تزریق می شود.

بیهوشی عمومی روشی می باشد که طی ان بیمار را حین انجام جراحی به خواب فرو می برند.

جراحی باز یا راپاراسکوپی رادیکال

در روش سنتی این جراحی  که جراحی باز نامیده می شود.جراح با ایجاد یک برش پروستات و بافت های اطراف آن را خارج می کند البته این نوع از جراحی بیشتر در گذشته انجام می شد.

در لاپاراسکوپی رادیکال،جراح چند برش کوچک ایجاد می کند و از ابزاری مخصوص برای خارج کردن پروستات بهره می جوید.جراح در این روش یا ابزار را مستقیما نگه می دارد یا از یک صفحه کنترل کننده برای حرکت دقیق که بازوهای رباتیک که ابزار را نگه می دارد استفاده می کند.این روش از جراحی پروستات در دهه های اخیر بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد.در صورتی که این جراحی توسط یک جراح با تجربه انجام شود می تواند نتایجی به خوبی نتایج بدست امده از جراحی باز را به ارمغان بیاورد.

جراحی باز

برای انجام این پروسه جراح یک برش را در زیر شکم ایجاد می کند که از ناف به پایین تا استخوان شرمگاهی ادامه دارد. در طی این جراحی فرد تحت بیهوشی عمومی قرار می گیرد.

در صورتی که امکان بروز سرطان وجود داشته باشد ممکن است که در اطراف گره های لنفاوی نیز پخش شده باشد که البته بستگی به سطح PSA  نتایج بیوپسی پروستات و فاکتورهای دیگر خواهد داشت.جراح ممکن است که قسمتی از این گره ها را نیز حذف کند و در صورتی که نشانه های مورد نیاز برای بررسی در انها وجود داشته باشد نمونه ها را به پاتولوژی می فرستد.

در صورتی که سلولهای سرطانی در گره های لنفاوی یافت شوند جراح معمولا جراحی را به سرانجام نمی رساند زیرا جراحی باعث درمان این مشکل نخواهد شد و گاهی اوقات برداشتن پروستات در این شرایط می تواند منجر به بروز عوارضی جدی شود.

بعد از برداشتن پروستات هنگامی که شخص هنوز در حالت بیهوشی قرار دارد یک کاتتر  که لوله ای نازک و انعطاف پذیر می باشد درون آلت جنسی قرار داده می شود که به تخلیه مثانه کمک خواهد کرد.معمولا به مدت ۱ یا دو هفته باید در این محل باقی بماند و پس از آن کاتتر را بر میدارند وشخص می تواند مانند سابق ادرار کند.ممکن است که چند روز پس از جراحی همچنان در بیمارستان بمانید و فعالیت هایتان برای چندین هفته متوقف شود.

پروستاتکتومی رادیکال پرینه

در جراحی باز ممکن است جراح برش را بر روی پوست مقعد و کیسه بیضه (پرینه) ایجاد کند.این روش ان چنان مرسوم نیست زیرا به کمک ان نمی توان غدد لنفاوی مجاور را برداشت وممکن است باعث بروز نعوظ شود البته این مورد در صورتی که جراحی باز برای تان سخت می باشد ،نگران بروز سرطان و مشکل نعوظ نیستید می تواند یک گزینه محسوب شود زیرا دارای درد کمتر و دوره ریکاوری کوتاه تری می باشد.

ریکاوری بعد از عمل پروستات

بیشتر جراحی های TURP بین ۱ الی ۲ ساعت طول کشیده و به چند ساعت ریکاوری تحت شرایط نظارت شده ، نیاز دارد.

کاتتر معمولاً به مدت ۲ الی ۳ روز بعد از TURP در محل خود باقی مانده و زمانی که مثانه به طور کامل شستشو داده شد ، برداشته می شود.

مراحل ریکاوری بعد از جراحی پروستات

برنامه غذایی

بعد از انجام جراحی افراد چند روزی را در بیمارستان بستری هستند برنامه غذایی انها با خوردن غذاهای مایع به مدت چند روز و سپس اضافه شدن غذاهای جامد پیش خواهد رفت.

کنترل درد

این مساله کاملا عادی می باشد که پس از انجام جراحی مقادیری درد را در نواحی مورد برش احساس کنید معمولا برای کاهش ان پزشک از طریق داروهای مسکن قوی از طریق کاتتر برای کنترل و کاهش دادن درد استفاده می کند.

استحمام

تا چند روز بعد از جراحی این کار توسط پرستاران یا همراه بیمار با کمک گرفتن از نوعی اسفنج خیس صورت می پذیرد بعد از گذشت چند روز این امکان وجود دارد که بدن را شست و شو دهید البته محل زخم ها را باید خشک نگه دارید.

تورم

تورم در ناحیه آلت جنسی و کیسه بیضه بعد از انجام جراحی پروستات کاملا طبیعی می باشد این مشکل موقتی می باشد و معمولا با گذشت یک هفته بعد از جراحی بسیار کاهش پیدا خواهد کرد. تورم در ناحیه پا و ساق پا بسیار غیرطبیعی می باشد و در صورت مشاهده این مشکل نیاز است که حتما پزشک را در جریان بگذارید.

ریسک های جراحی پروستات

ریسک هایی که در نتیجه این جراحی به وجود می ایند معمولا بعد از هر نوع جراحی بزرگی می تواند مورد انتظار باشد. در زیر به مشکلاتی که حین و مدت کوتاهی بعد از عمل ممکن است برای شما به وجود بیاید اشاره می کنیم:

• واکنش به مواد بیهوشی
• خونریزی بر اثر جراحی
• وجود لخته خون در پاها یا ریه ها
• صدمه رسیدن به ارگان های نزدیک به پروستات
• عفونت در ناحیه جراحی

گاهی اوقات ممکن است در حین جراحی صدماتی به روده ها وارد شود که می تواند منجر به عفونت در ناحیه شکم شود و در نتیجه جراحی دیگری برای فیکس کردن این مشکل مورد نیاز باشد.

وارد شدن صدمه به روده ها در روش لاپاراسکوپی بیشتر از جراحی باز اتفاق می افتد.

اگر غدد لنفاوی برداشته شوند، مجموعه ای از مایع لنفاوی (به نام لنفوسل) ممکن است، تشکیل شود که نیاز به تخلیه خواهد داشت.

در موارد بسیار نادری جراحی پروستات ممکن است موجب مرگ در مردان شود.

خطرات  به وجود امده در خصوص این جراحی به عوامل بسیاری از جمله سلامت عمومی بدن، سن و مهارت تیم جراحی دارد.

عوارض جانبی بعد از جراحی پروستات

اصلی ترین عارضه جانبی که بعد از انجام این جراحی مشاهده می شود عدم قابلیت کنترل در ادرار می باشد.ممکن است نتوانید ادرار خود را کنترل کنید یا مشکل نشت ادرار داشته باشید. بی اختیاری نه تنها از نظر جسمی بلکه از نظر احساسی و اجتماعی نیز برافراد تأثیر می گذارد.

اختلال در نعوظ که باعث ایجاد مشکلات جنسی در ایجاد یا حفظ نعوظ می شود.

این عوارض جانبی با سایر روش های درمانی پروستات به غیر از جراحی نیز ممکن است به وجود بیاید.

عفونت ها ، اختلال عملکرد جنسی ، اسکار،