ارتودنسی دندان ، شاخه ای از دندانپزشکی است که بر روی تشخیص ، پیشگیری ، پیگیری ، راهنمایی و درمان بدجفتی یا بی نظمی های دندان ، با استفاده از بریس ها ، تمرکز دارد. متخصصی تحت عنوان ارتودنتیست ، بهترین فرد برای مشاوره جهت بهره مندی از درمان ارتودنسی محسوب می شود. این متخصص ، علاوه بر چهار سال تحصیل در دانشکده دندانپزشکی ، دو سال دیگر هم دوره تحصیلات تخصصی را سپری کرده است. در مقاله ارتودنسی دندان ، راز جراحی ، کلیه اطلاعات لازم از نقطه شروع تا پایان درمان را در اختیار شما قرار می دهد.
انواع ارتودنسی دندان
ارتودنسی دندان در انواع ثابت ، متحرک ، نامرئی ، دیمون ، فانکشنال و لینگوال موجود می باشد. ارتودنتیست ، متناسب با شرایط و نیاز شما ، بهترین نوع را انتخاب می نماید.
- ارتودنسی ثابت
در این نوع ارتودنسی ، براکت ها تا پایان دوره درمان ، بر روی دندان ها ثابت باقی خواهند ماند.
- ارتودنسی متحرک
در این روش از پلاک های متحرک بر روی دندان ها استفاده می شود که در زمان مسواک زدن و تمیز کردن دندان ها قابل برداشته شدن می باشند.
- ارتودنسی نامرئی
در این نوع ، از براکت و سیم استفاده نمی شود و پلاک های قرار گرفته بر روی دندان ، شفاف هستند.
- ارتودنسی دیمون
این نوع ارتودنسی تقریباً شبیه به ارتودنسی ساده بوده ولی در آن ، از نوارهای لاستیکی استفاده نمی شود. به همین دلیل درد آن کمتر بوده و از نظر ظاهر هم شکل بهتری دارند.
- ارتودنسی فانکشنال
این نوع ارتودنسی معمولاً برای سنین پایین و متناسب با سطح ناهنجاری استفاده می شود. بریس های استفاده شده در این فرایند ، متناسب با شرایط دهان و فک ساخته می شوند.
- ارتودنسی لینگوال
ارتودنسی لینگوال نوعی ارتودنسی مخفی است که در پشت دندان ها قرار گرفته و در زمان صحبت کردن ، باعث موذب شدن شما نمی شوند ، ولی تمیز کردن آنها با مشکلاتی همراه است.
ابزار ارتودنسی دندان ثابت و متحرک
درمان های ارتودنسی شامل اپلاینس یا ابزار ثابت و متحرک می باشد. بر حسب شدت موقعیت ، ارتودنتیست شما توصیه می کند که کدام دستاورد برای شما مناسب است.
ابزار ارتودنسی ثابت شامل موارد زیر می باشد:
- بریس ها
حتماً درباره بریس ها شنیده اید. آنها رایج ترین انواع ابزار ارتودنسی ثابت هستند و شامل نوارها ، سیم ها و براکت ها می باشند. نحوه عملکرد آنها به این شکل است که نوارها ، بعنوان قلاب هایی عمل می کنند که محکم در اطراف دندان شما قرار می گیرند. براکت ها به جلوی دندان متصل می شوند. سیم های خمیده ، براکت ها را به نوارها متصل می کنند. سفت کردن سیم های خمیده ، بر روی دندان ، فشار وارد می کند و به آرامی آن را به سمت موقعیت مورد هدف ، حرکت می دهد. بریس ها معمولاً به صورت ماهانه ، تنظیم می شوند و به مدت چند ماه تا چند سال باید بر روی دندان باقی بمانند.
- نگهدارنده فضای ثابت
گاهی اوقات ، کودکان کم سن و سال ، به صورت زودهنگام ، دندان های خود را از دست می دهند. در چنین موقعیت هایی ، اورتودنتیست ، یک نگهدارنده فضا را در دهان کودک شما برای باز نگه داشتن فضا تا زمان بیرون زدن دندان دائمی ، مورد استفاده قرار می دهد.
ابزار ارتودنسی متحرک
- هم تراز کننده
هم تراز کننده ها بعنوان جایگزین بریس های سنتی ، در حال رواج یافتن ، با سرعت بسیار بالایی می باشند. هم تراز کننده ها دندان ها را به همان شیوه مورد استفاده در بریس ها ، حرکت می دهند ، ولی تفاوت آنها با بریس ها این است که قابل دیده شدن نبوده و سیم ها و براکت های فلزی در آنها وجود ندارد. اگر شما از آنها استفاده می کنید ، باید در موقع غذا خوردن ، مسواک زدن و نخ دندان زدن ، آن را بردارید.
- نگهدارنده فضای متحرک
این ابزار به همان دلیل مشابهی که نگهدارنده های فضای ثابت مورد استفاده قرار می گیرند ، به کار برده می شوند. این ابزار از شاخه های سیمی یا پلاستیکی ساخته شده و دارای یک پایه آکریلیک می باشند که بر روی فک ثابت می شود. آنها بر روی فضاهای باز بین دندان برای جدا نگه داشتن دندان ها از هم مورد استفاده قرار می گیرند.
- ابزار تغییر موقعیت فک
این ابزار تحت عنوان اسپلینت هم خوانده می شوند. این ابزار بر روی بخش فوقانی یا تحتانی فک قرار داده می شوند و برای درمان ناهنجاری های TMJ از طریق حرکت دادن فک و قرار دادن آن در یک موقعیت بهتر ، عمل می کنند.
- ضربه گیرهای لب و گونه
ماهیچه های لب و گونه ، بر روی دندان ها فشار وارد می کنند. در چنین شرایطی ، شما می توانید از ضربه گیرها برای جلوگیری از وارد آمدن فشار از سوی گونه و لب ها به دندان ها ، استفاده کنید.
- باز کننده دهان
این ابزار ، یک صفحه بشقابی پلاستیک است که بر روی سقف دهان قرار می گیرد. از این ابزار زمانی استفاده می شود که قوس فک بالای شما نیاز به باز شدن داشته باشد.
- گیره های متحرک
این ابزار ، بر روی سقف دهان قرار داده می شوند و از بازگشت دندان ها به عقب و موقعیت قبلی شان ، جلوگیری می کند.
- هدگیر
این ابزار ، رشد فک بالا را کند و آهسته می نماید. همچنین از آنها برای نگه داشتن دندان های عقب سر جای خودشان ، در حین به عقب کشیدن دندان های جلو ، استفاده می شود.
چه زمان ارتودنسی دندان لازم است؟
در این بخش از مقاله ، مشکلاتی را ذکر می کنیم که برای درمان آنها ، ارتودنسی مورد نیاز است:
- اور بایت
در این شرایط ، دندان های پیش بالا ، در مقایسه با دندان های پایین ، در موقعیت جلوتری قرار دارند.
- آندربایت
در اینجا ، دندان های پایین ، بسیار جلو بوده و دندان های بالا ، بسیار عقب هستند.
- کراس بایت
زمانی متوجه داشتن کراس بایت می شوید که دندان های بالا ، در زمان بسته بودن دهان ، در پشت دندان های پایین قرار گیرند.
- اپن بایت
برخی افراد ، در موقع بستن دهان ، دارای فاصله ای عمودی بین دندان های جلوی پایینی و دندان های جلوی بالایی می باشند.
- اسپیسینگ
در این مورد ، به نظر می رسد که دندان های شما ، دهان تان را پر نکرده اند. اینگونه به نظر می رسد که شکاف ها یا فضاهایی رندوم ، بین دندان ها وجود دارد.
- کرادینگ
این چیزی است که زمانی رخ می دهد که مرز دندان در دهان شما ، فضایی برای همه دندان های شما نداشته باشد.
البته ، تنها اورتودنتیست شما می تواند درمان اورتودنسی مناسب برای شما را تشخیص دهد. با استفاده از ابزار ارتودنسی از قبیل آزمایشات بالینی ، مدل های پلاستیکی دندان ها ، اشعه ایکس ، ارتودنتیست یک طرح درمان را که برای شما و دندان هایتان مناسب باشد ، ترسیم می کند.
مشکلات مربوط به ارتودنسی دندان
درمان ارتودنسی یک درمان ریسکی و خطرناک نمی باشد ولی به دلیل مداخلاتی در بدن ، می تواند مشکلات جزئی را به همراه داشته باشد.
صرفنظر از اینکه شما به دنبال درمان ارتودنسی برای کودکتان هستید یا خودتان فرد بزرگسالی هستید که می خواهید تحت درمان ارتودنسی قرار بگیرید ، کسب اطلاعات درباره معایب و مزایای درمان ، قبل از تصمیم گیری بسیار حائز اهمیت است.
در اینجا برخی خطرات و مشکلات جزئی که ممکن است از درمان ارتودنسی ایجاد شود ، ذکر شده است:
- دندان درد
وقتی درمان را برای اولین بار آغاز می کنید ، در دهان خود به علت استفاده از ابزار ارتودنسی و شروع به حرکت کردن دندان ها ، دردی را احساس می کنید. این درد در افراد مختلف ، متفاوت بوده و متناسب با آستانه درد در هر فرد و نوع درمان انتخاب شده ، در سطوح مختلفی ، احساس می شود.
اگر به دلیل فشار دندان ها احساس درد می کنید ، استفاده از داروی مسکن توصیه می شود.
- خراش و زخم
در شروع درمان ارتودنسی ، احساس تعداد اندکی خراش و زخم در داخل دهان ، خصوصاً در صورت استفاده از ابزار ثابت از قبیل بریس ها ، طبیعی می باشد. این اتفاق اغلب تنها برای چند روز تا زمان عادت کردن دهان به شکل بریس ها ، ادامه دارد.
البته ، این مشکل به راحتی با استفاده از وکس ارتودنسی که یک روش ساده و آسان برای محافظت از دهان در طول اجرای فاز اولیه است ، قابل درمان می باشد.
- عفونت لثه
حفظ بهداشت دهانی خوب برای همه افراد ، مهم است ، ولی در صورت قرار گرفتن تحت درمان ارتودنسی ، این موضوع ، اهمیت بیشتری پیدا می کند. بهداشت دهانی نامناسب ، می تواند به عفونت لثه منجر شده و حرکت دندان ها را کند و آهسته نماید. در برخی موارد ، عفونت می تواند باعث آسیب جبران ناپذیر به بافت محافظ دندان ها شود.
حتماً بهداشت روزانه دهان را رعایت کرده و دستورالعمل های اورتودنتیست را برای پیشگیری از ابتلا به عفونت لثه ، دنبال کنید.
- حذف مواد معدنی از مینای دندان
حذف مواد معدنی از مینا ، در جایی که مینا از روی دندان از بین می رود ، در طول درمان ارتودنسی ، خصوصاً زمانی که ابزار ثابت از قبیل بریس ها مورد استفاده قرار می گیرند ، اتفاق می افتد. این عمدتاً بوسیله تاثیر مواد قندی رخ می دهد که فرایند پوسیدگی در مینای دندان را آغاز می کند. اگر این حذف مواد معدنی در طول زمان پیشرفت کند ، باعث ایجاد حفره و پوسیدگی دندان می شود که به صورت لکه های سفید و زرد بر روی دندان نمایان می گردد.
البته ، ارتودنتیست شما به طور مرتب دندان ها را مورد بررسی قرار می دهد و در صورت بروز چنین علائمی ، زودتر از اینکه دیر شود ، آنها را درمان می کند. بعلاوه ، اقداماتی از قبیل اجتناب از مصرف نوشیدنی ها و خوردنی های شیرین ، دو بار مسواک زدن در روز با خمیردندان های حاوی فلوراید و شستشوی روزانه دهان با دهانشویه حاوی فلوراید نیز توصیه می شود.
- کوتاه شدن ریشه
در برخی بیماران ، طول ریشه های دندان ، در طول درمان ، کوتاه می شود. پیش بینی این مشکل تقریباً غیر ممکن است ، ولی برخی افراد در مقایسه با برخی دیگر ، بسیار آسیب پذیر تر هستند. به طور کلی ، کوتاه شدن ریشه پیامدهای جدی را به همراه ندارد ، ولی در موارد نادر ، می تواند ماندگاری دندان را تهدید کند.
- حیات دندان
درمان ارتودنسی ، دندان ها را جابجا می کند. حرکت دندان ها می تواند باعث رنجش آنها شود و در موارد بسیار نادر باعث تغییر رنگ دندان و نیاز به درمان کانال می شود.
درمان ارتودنسی ، امروزه با ظرافت های خاصی اجرا شده و در مقایسه با قبل ، نتایج سریع تری را به دست می دهد و عملاً هیچ مشکلی را به همراه ندارد.
مهم ترین نکته ، مراجعه به متخصص ارتودنسی است که از مهارت و تجربه کافی برخوردار بوده و قادر باشد بهترین نتیجه را برای بیمار خود خلق نماید.
بهترین سن ارتودنسی دندان
بیشتر والدین می دانند که مراقبت از دندان در کودکان باید از سنین پایین آغاز شود. متخصصان بهترین سن برای ارزیابی ارتودنسی را بین ۸ تا ۱۰ سالگی می دانند. در طول این مدت ، کودک ، اغلب ترکیبی از دندان های شیری و دائمی را دارد.
شروع ارتودنسی در سنین پایین کودکی ، به اجتناب از بروز مشکلات پیشرونده دندان کمک کرده و برای برخورداری از یک بهداشت دهان خوب ، بسیار مفید است.
هزینه ارتودنسی دندان
هزینه درمان ارتودنسی تحت تاثیر نوع درمان ، ابزار مورد استفاده ، مدت زمان صرف شده برای درمان ، دامنه ناهنجاری و تخصص دندانپزشک و متخصص ارتودنسی ، متغیر است. متخصص شما در طول جلسه مشاوره در خصوص هزینه درمان ، اطلاع رسانی لازم را انجام خواهد داد.
درمان ارتودنسی دندان چقدر طول می کشد؟
مدت زمان مورد نیاز برای درمان ارتودنسی در افراد مختلف ، متناسب با دامنه ناهنجاری ، متغیر می باشد. کمترین زمان برای این درمان ، ۶ ماه و بیشترین زمان مورد نیاز برای تکمیل درمان ، حدوداً ۳ سال طول می کشد.
آیا ارتودنسی درد دارد؟
در طول روزهای اولیه درمان ، فشار وارده از سوی براکت و سیم ارتودنسی برای جابجا کردن دندان ها و قرار دادن آنها در موقعیت مناسب ، باعث بروز دردی می شود که در طول روزهای بعدی ، بهبود یافته و با استفاده از داروی مسکن ، قابل کنترل است.
در روزهای اولیه درمان ، پزشک به شما توصیه می کند که رژیم غذایی نرم را دنبال کرده و از خوردن غذاهایی که به جویدن نیاز دارند ، خودداری کنید. همچنین ، شستشوی دهان ، مسواک و نخ دندان زدن دندان ها و رعایت بهداشت دهان بسیار حائز اهمیت است.
نحوه مسواک زدن با ارتودنسی دندان
پلاک زیست لایه ای است که به طور مرتب روی دندان شکل می گیرد. زمانی که به طور کامل و با دقت مسواک بزنیم این پلاک را از بین می بریم. اما اگر مقداری از آن باقی بماند به رسوب تبدیل می شود. رسوب یک ماده سفت و زرد رنگ است که دندان را لک می کند و باید توسط یک فرد آموزش دیده برداشته شود. متاسفانه ارتودنسی باعث می شود تمیز کردن باقی مانده غذا سخت شود. اما این به این معنی نیست که باید تسلیم شوید ، تنها باید کمی بیشتر دقت به خرج دهید تا از تمیز شدن دندان های خود اطمینان حاصل کنید. در ادامه نکاتی را در این مورد بیان کرده ایم :
- به صورت روتین مسواک بزنید
زمانی که از ارتودنسی دندان استفاده می کنید ، باقی ماندن جرم روی دندان با سهولت بیشتری انجام می پذیرد. برای کاهش احتمال اینکه پلاک روی دندان باقی بماند و مشکلاتی را ایجاد کند ، باید بعد از هر وعده غذایی مسواک بزنید. در واقع برخی افراد پس از خوردن خوراکی نیز این عمل را انجام می دهند.
- از ابزار مناسب بهره بگیرید
همیشه زمانی که تمامی وسایل مورد نیاز در دسترستان باشد ، انجام یک کار راحت تر می شود. زمان مسواک زدن ، حتما این وسایل را تهیه کنید : یک لیوان ، خمیردندان غیر سایشی ، نخ دندان ، مسواک میان دندانی ، دهان شویه و آینه.
- با قرقره کردن شروع کنید
زمانی که وسایل را تهیه کردید ، لیوان را بردارید و آن را پر از آب کنید. سپس دهان را آب کشی کرده و کمی از آب را قرقره کنید. این امر می تواند باقی مانده های غذا را نرم کند تا برداشتن آن ها راحت تر شود. سپس هرگونه باند کشی یا بخش های جداشونده ارتودنسی دندان را جدا کنید و در یک جای امن بگذارید.
- زاویه درست را پیدا کنید
در این مرحله مقدار کمی از خمیر دندان را روی مسواک بریزید و مسواک زدن را شروع کنید. در ابتدا مسواک را با زاویه ۴۵ درجه بگیرید و به آرامی در امتداد لثه ها آن را حرکت دهید ، سپس زاویه را تغییر دهید تا قادر باشید بالای براکت ها را تمیز کنید. در مرحله بعد مسواک را طوری نگه دارید که بتوانید زیر سیم ها و براکت ها را تمیز کنید. اطمینان حاصل کنید که تک تک دندان ها تمیز شده اند ، بعد قسمت داخلی دندان ها را نیز تمیز کنید.
- عجله نکنید
زمانی که ارتودنسی دندان داشته باشید ، باید وقت کافی بگذارید تا به صورت کامل تمامی سطوح دندان را تمیز کنید. متخصصان می گویند باید حداقل دو دقیقه برای مسواک زدن وقت بگذارید ؛ اما ممکن است برای شما بیشتر طول بکشد. مخصوصا اگر به تازگی این درمان را انجام داده اید. اگر به خاطر سیم ها و براکت ها نمی توانید به تمامی سطوح دسترسی پیدا کنید ، از مسواک میان دندانی بهره بگیرید. این نوع از مسواک انعطاف پذیرتر و کوچک تر است و می تواند زیر براکت ها را نیز تمیز نماید.
- نخ دندان
انجام این امر با وجود ارتودنسی دندان و سیم های متصل به آن می تواند سخت باشد ، ولی نخ دندان کشیدن نقش مهمی را در روتین بهداشت دهان ایفا می کند. همیشه هنگام حرکت دادن این نخ ها در اطراف دندان ها و لثه ها نهایت دقت را به خرج دهید. در برخی موارد می توان از واتر جت نیز استفاده کرد.
- باز هم آب کشی کنید
زمانی که مسواک زدن و نخ دندان کشیدن به اتمام رسید ، زمان این می رسد که با دهان شویه آنتی باکتریال دهان را بشویید. این روند به از بین رفتن جرم ها و باقی مانده های غذا کمک می کند و تنفس شما را تازه می کند.
- نتیجه را بررسی کنید
قبل از اینکه کار را به پایان برسانید ، چند دقیقه وقت بگذارید و به آینه نگاه کنید تا نتیجه را ببینید. این امر به شما کمک می کند تا تلاش های خود را ارزیابی کنید و اگر نیاز به انجام دوباره روتین بود ، آن را تکرار کنید. زمانی که از کار خود راضی بودید ، باندهای پلاستیکی و بقیه اجزای ارتودنسی دندان را به جای خود باز گردانید.
