جراحی کلیه

جراحی کلیه پروسه جراحی می باشد که طی آن کلیه ها را خارج می کنند. از این پروسه جهت درمان سرطان کلیه و بیماری ها و آسیب های وارده به کلیه بهره می گیرند. جراحی کلیه که به آن نفرکتومی نیز می گویند برای خارج کردن یک کلیه سالم جهت پیوند و انتقال نیز انجام می شود. به این دلیل که این جراحی را جهت درمان سرطان یا بیماری های کلیه انجام دهند می توانند یک عمل نجات دهنده زندگی تلقی شود.

عملکرد کلیه ها

اکثر افراد دارای دو کلیه هستند؛ اندام هایی به اندازه مشت که در پشت قسمت فوقانی شکم قرار دارند.

کلیه های شما:

• ضایعات و مایعات و الکترولیت های اضافی خون خود را فیلتر می کنند.
• تولید ادراراز دیگر وظایف انها می باشد.
• سطح مناسبی از مواد معدنی را در جریان خون خود حفظ می کنند.
• هورمون هایی تولید می کنند که به تنظیم فشار خون کمک می کند و بر تعداد گلبول های قرمز درحال گردش در خون تأثیر می گذارد.

جراحی کلیه چیست؟

نفرکتومی یک روش جراحی می باشد که طی آن یکی از کلیه ها را خارج می کنند. نفرکتومی دو طرفه روشی برای جراحی و خارج کردن هر دو کلیه می باشد.

دو نوع مختلف از جراحی کلیه برای بیماری های کلیه وجود دارد. در یکی از این روش ها تنها بخشی از کلیه را خارج می کنند. در این روش تنها بخش آسیب دیده که دچار آسیب و بیماری می باشد را خارج می کنند این روش جراحی می تواند تحت عنوان جراحی باز کلیه ، لاپاراسکوپی و یا جراحی روباتیک  انجام شود.

اما در نوع دیگر به طور کامل کلیه را خارج می کنند. هنگامی که جراح کلیه را به طور کامل خارج می کند ممکن است که همچنین بخشی از میزنای و غده فوق کلیه و بافت چربی موجود در اطراف کلیه را خارج می کند هر دو کلیه در یک زمان خارج می شوند که به آن نفرکتومی دو طرفه می گویند.

پروسه ای نیز وجود دارد که طی آن کلیه را جهت انتقال و پیوند خارج می کنند به این عمل جراحی پیوند کلیه گفته می شود.

آمادگی جهت جراحی کلیه

قبل از اینکه پزشک راههای درمانی را برایتان انتخاب کند باید انواع عکس برداری و تصویر برداری های لازم را با به کار گیری روشهایی چون CT اسکن ،ام آر آی و سونوگرافی انجام دهید تا پزشک وضعیت و شرایط موجود در کلیه ها ا مورد بررسی قراردهد.بعد از این مرحله و مراحل تشخیصی باید درمان را شروع کنید.

پیش از انجام جراحی دستورالعمل هایی را از جانب پزشک برای آمادگی پیش از جراحی دریافت خواهید کرد. یک سری از این دستورالعمل ها در مورد قطع مصرف رقیق کننده های خون می باشد که باید چند روزی پیش از پروسه مصرف انها را متوقف کنید معمولا آسپرین و ایبوپروفن و مکمل های گیاهی در این دسته قرار می گیرند.

در شب پیش از جراحی باید از خوردن و نوشیدن هر گونه مایعات خودداری کنید این مدت زمان معمولا از ۸ ساعت پیش از جراحی می باشد.

چند روز پیش از انجام پروسه پزشک از شما می خواهد که آزمایش خون انجام دهید، این آزمایش گروه خونی شما را در صورت نیاز به انتقال خون در حین جراحی تعیین می کند و همچنین عملکرد کلیه را مورد بررسی قرار می دهد.

پروسه جراحی کلیه چگونه انجام می شود ؟

• جراحی لاپاراسکوپی

برخی از افراد که نیاز به جراحی کلیه دارند می توانند تحت جراحی لاپاراسکوپی قرار گیرند که معمولا روش کم تهاجمی می باشد. جراحی لاپاراسکوپی کلیه شامل استفاده از دستگاه لاپاراسکوپ که بر سر آن یک دوربین قرار دارد که از طریق چند برش که برروی دیواره شکم ایجاد شده اند وارد آن شود و از طریق همان مسیر و برش کوچک جراحی کلیه ها را انجام دهد. این پروسه تحت بیهوشی عمومی انجام می شود و این بدین معنی می باشد که اشخاص طی جراحی چیزی حس نخواهند کرد. در حین این جراحی کاتتر مثانه را جای گذاری می شود و چندین ساعت بعد از جراحی ان را بر می دارند.

لاپاراسکوپی دقیقا به میزان جراحی سنتی (باز) می تواند موفقیت آمیز باشد و نتیجه مناسب را حاصل کند و قابل استفاده برای هر دو نوع جراحی کلیه می باشد. همچنین از این متد جهت پیوند کلیه نیز استفاده می کنند.

این روش نسبت به روش سنتی مزایای چون ریکاوری کوتاه مدت ،بستری ،زخم های کوچک تر و عوارض بسیار کمتر بعد از جراحی را دارا می باشد.

با این همه، جراحی کلیه به روش لاپاراسکوپی نیازمند تکنیکی می باشد که در همه بیمارستان ها موجود نیست و همچنین انجام این متد جراحی بستگی به شرایط پزشکی و سلامت عمومی دارد.پیش از اینکه نوع جراحی را انتخاب کنید در جلسه مشاوره پزشک در خصوص متد مناسب با شرایط تان به شما توضیح خواهد داد.

• جراحی کلیه با روش باز

در این جراحی نیز بیمار می بایست تحت بیهوشی عمومی قرار گیرد. بعد از اینکه بیهوشی صورت گرفت جراحی برشی را بر روی شکم انجام می دهد البته گاهی این برش را در کنار شکم ایجاد می کند که ناحیه پهلو نامیده می شود یک دنده ممکن است برای انجام پروسه خارج شود.میزنای عروق خونی از کلیه جدا می شود و ان را خارج می کنند.سپس برش را بخیه زده و عمل به پایان می رسد.

گاهی اوقات و در برخی از بیمارستان ها این روش های جراحی را توسط  ربات انجام میدهند که به این صورت می باشد که پزشک ربات را به وسیله نوعی ریموت برای انجام این جراحی کنترل می کند.

• جراحی جهت خارج کردن قسمتی از کلیه ها

این نوع از جراحی کلیه معمولا برای افرادی انجام می شود در مراحل اولیه سرطان کلیه قرار دارند از این روش برای برداشتن تومورهای کوچک که معمولا اندازه ای کوچکتر از ۴ سانتی متر دارند استفاده می شودو البته می تواند برای برداشتن تومورهای بزرکتری با اندازه ۷ سانتی متر نیز استفاده شود. مطالعات نشان می دهد که نتایج طولانی مدت کاملا شبیه به زمانی می باشد که کلیه به طور کامل برداشته می شود با این تفاوت که مزایای برای بیمار در خصوص نگه داشتن عملکرد کلیه وجود دارد. البته این روش جراحی نمی تواند برای تومورهایی که در وسط کلیه قرار دارند، بسیار برزگ می باشند ودر صئرت وجود بیش از یک تومور در هر کلیه انجام شود. همچنین استفاده از این تکنیک جراحی در مواردی که سرطان در گره های لنفی و دیگرارگان ها پخش شده باشد کاربردی نیست.

روش جراحی قسمتی از کلیه فرآیندی بسیار حساس می باشد که نیازمند تجربه ای بسیار بالا است ،بنابراین تمامی جراحان قادر به این عمل نیستند.

زندگی با یک کلیه

تحقیقات نشان داده است که پس از این عمل ، کلیه پیوند زده شده نیز می تواند به خوبی دو کلیه کار کند و به مرور زمان در اندازه و عملکرد ، پیشرفت داشته باشد. شخصی که از طریق جراحی کلیه یکی از کلیه ها را بیرون آورده باشد و یا تحت پیوند قرار گرفته باشد ، باید حداقل سالی یک بار به پزشک مراجعه کند تا چک آپ شود. دکتر یک آزمایش ساده ادرار و آزمایش خون تجویز می کند. فشار خون نیز هر سال باید ارزیابی شود.

شاید برای شما نیز این سوال پیش آمده باشد که فرد با یک کلیه می تواند در ورزش های مختلف شرکت کند؟ برای پاسخ به این سوال باید گفت با اینکه ورزش کردن برای بدن مفید است ، اما مهم است فردی که تحت این عمل قرار گرفته است ، مراقبت بیشتری به عمل آورد و از وارد شدن آسیب جلوگیری نمود.

این توصیه ها برای تمامی افراد با یک کلیه می باشد ، چه افرادی که به این صورت به دنیا آمده اند و چه افرادی که با جراحی کلیه تحت این شرایط قرار گرفته اند. بسیاری از پزشکان توصیه می کنند از ورزش هایی که موجب برخورد بازیکنان به یکدیگر می شوند ، دوری کنید. این ورزش ها شامل فوتبال ، بوکس ، هاکی ، ورزش های رزمی و کشتی می شود.

پوشیدن لباس ها محافظ مثل جلیقه مخصوص زیر لباس می تواند کلیه را از ضربه محافظت می کند. این امر ریسک را کاهش می دهد ، اما به طور کامل از آن جلوگیری نمی کند. زمانی که مایل بودید در این دست از فعالیت ها شرکت کنید ، حتما جراح خود را مطلع سازید تا ایشان خطرات مربوط به آن و راه های پیشگیری از بروز مشکل را برای شما توضیح دهند.

رژیم غذایی بعد از جراحی کلیه

این موضوع نقش مهمی را بعد از این پروسیجر ایفا می کند. یک رژیم سالم از بالا رفتن فشار خون ، قند خون و وزن جلوگیری می کند و سلامت عمومی را بهبود می بخشد. بعد از انجام این رویکرد ، باید یک رژیم غذایی را رعایت کنید که نمک کم و فیبر بالا داشته باشد. به این منظور می توانید از میوه و سبزیجات ، گندم و آب کافی بهره بگیرید.

مهم است که آب کافی به کلیه ها برسد ، بنابراین مصرف آب را بالا برده و استفاده از کافئین را محدود نمایید. توجه داشته باشید برخی از جرم ها ، منجر به بروز عفونت های باکتریایی می شوند که ممکن است از طریق غذا وارد بدن شوند. می توانید ریسک ابتلا به این عارضه را با رعایت این موارد پایین آورید :

• دست ها را به صورت مرتب بشویید ، مخصوصا بعد از دست زدن به مرغ و تخم مرغ خام
• زمانی که در رستوران غذا می خورید ، مراقب باشید

از مصرف غذاهای با ریسک بالا پرهیز کنید

مراقبت های بعد از جراحی کلیه و ریکاوری

بلافاصله بعد از اینکه جراحی انجام شد تیم جراحی فشار خون، تعادل الکترولیت و مایعات را اندازه گیری می کنند. این عملکرد های بدن به وسیله بخشی از کلیه کنترل می شود. ممکن است برای شما یک کاتتر مثانه جای گذاری شود که بعد از جراحی تا مدت کوتاهی در مثانه باقی می ماند.

این امکان وجود دارد که پس از جراحی کلیه در محل بخیه ها دارای ناراحتی و بی حسی باشید. بعد از پروسه جراحی مسکن هایی توسط پزشک برایتان تجویز خواهد شد که در صورتی که به ان نیاز داشتید می توانید مصرف کنید.

همچنین تنفس عمیق و سرفه ممکن است بسیار دردناک باشد به دلیل اینکه محل برش ها بسیار نزدیک دیافراگم قرار دارد، تمرین های تنفسی بسیار برای جلوگیری از پنومونی مهم هستند.

ممکن است که با توجه به شرایطی که در آن قرار دارید و تحت جراحی قرار گرفته اید به مدت ۱ الی ۷ روز در بیمارستان تحت بستری قرار بگیرید این مساله بستگی به متد جراحی نیز دارد در روش لاپاراسکوپی معمولا این زمان بسیار کوتاه تر است.

بعد از جراحی به محض اینکه اندکی توانایی خود را به دست آوردید، باید فعالیت های بسیار سبکی را در پیش بگیرید

در نظر داشته باشید که حمل اجسام سنگین،فعالیت های نیاز به تحرک بالا و ورزش های نیازمند به فعالیت بالا را به مدت ۶ هفته باید کاملا متوفق کنید.

دکتر لیستی از نکاتی که لازم است از لحاظ تغذیه ، فعالیت ها ، دستورالعمل ها و مراقبت هایی که بعد از انجام جراحی کلیه به آن نیاز دارید را پس از عمل در اختیاراتان قرار خواهد داد و توصیه می شود که مو به مو تمامب نکات را بدانید و به خوبی به آن عمل کنید.

ریسک ها و خطرات ممکن بعد از جراحی کلیه

هر نوعی از جراحی چه در زمینه درمانی و چه در زمینه زیبایی دارای ریسک ها و خطرات احتمالی بعد از پروسه می باشد. البته باید به این نکته توجه کنید که انتخاب یک جراح با تجربه و فوق تخصص ارولوژی می تواند درزمینه کاهش هرگونه خطرعارضه های احتمالی بعد از جراح بسیار موثر واقع شود. در مورد نفرکتومی می توان به موارد زیر در این رابطه اشاره کرد:

• آسیب به اندام های داخلی و رگ های خونی (مانند طحال، پانکراس، آئورت، ورید اجوف، روده بزرگ یا کوچک) در حین جراحی
• در بسیاری از موارد خطر بروز عفونت وجود دارد
• خونریزی که نیازمند تزریق خون می باشد.
• پنومونی بعد از جراحی
• به وجود آمدن لخته خون
• نشت ادرار به داخل شکم
• واکنش آلرژیک خفیف به مواد بیهوشی
• مرگ

همچنین خطر نارسایی کلیه در بیمارانی که عملکرد کلیه بسیار پایینی در آنها وجود دارد یا باقی ماندن بیماری در کلیه وجود دارد.

چرا جراحی کلیه انجام می شود؟

شما با دو کلیه متولد می شوید اگرچه در حقیقت به یکی از آنها نیاز دارید. یک کلیه سالم می تواند بسیار کاربردی تر از دو کلیه دارای نقص و بیماری کار کند.اما در صورتی که هر دو کلیه ها نیاز به خارج شدن داشته باشند دیالیز یا پیوند کلیه مورد نیاز می باشد.

چطور بعد از جراحی کلیه زندگی افراد دستخوش تغییرات می شود.

اشخاصی که پس از انجام جراحی کلیه ها یک کلیه در بدنشان باقی می ماند نیازمند مراقبت مداوم جهت بررسی شرایط و عملکرد کلیه ها می باشند ممکن است که هرسال یکبار نیاز به انجام آزمایش ادرار جهت بررسی دفع پروتئین در آن و تست خون جهت مشاهده میزان فشار خون دارند. همچنین آزمایشات چگونگی عملکرد کلیه را افراد به طور مرتب باید انجام دهید.

همچنین این افراد می بایست از انجام فعالیت هایی که ریسک آسیب به کلیه رابالا می برند پرهیز کنند.

به طور مثال افراد باید از انجام ورزش های پر برخورد نظیر هاکی ،فوتبال یا کشتی خودداری کنند.در صورتی که قصد شرکت در یک رویدا ورزشی را دارند و قرار است مسابقه ای را انجام دهند حتما باید از محافظت کننده هایی بر روی کلیه استفاده کنند.

سخن آخر

در طول نفرکتومی، جراحان تمام یا بخشی از کلیه شما را برمی دارند. پزشکان ممکن است از نفرکتومی برای برداشتن غده سرطانی یا برداشتن کلیه جهت اهدا استفاده کنند. در حالی که اکثر مردم با دو کلیه به دنیا می آیند، این امکان وجود دارد که تنها با یک کلیه عملکرد خوبی داشته باشید. حدود شش هفته پس از جراحی قادر می باشید که به فعالیت های عادی بازگردید.البته پس از نفرکتومی، برای نظارت بر عملکرد کلیه  نیاز به مراقبت های بعدی خواهید داشت.