روماتیسم

روماتیسم یک مشکل دراز مدت است که باعث بروز درد ، تورم و گرفتگی مفاصل می شود. این موقعیت اغلب بر روی دست ها ، پاها و مچ ها اثر می گذارد. مواقعی وجود دارد که در طول آنها ، علائم تشدید می شود. پیش بینی یک روماتیسم عود کننده دشوار است ، ولی با درمان می توان تعداد عود یا بازگشت ها را به حداقل رسانده یا از بروز آسیب های دراز مدت در مفاصل ، پیشگیری کرد. برخی افراد مبتلا به رماتیسم ، مشکلاتی را در بخش های دیگر بدن تجربه می کنند و برخی از رایج ترین علائم شامل خستگی و کاهش وزن می باشد. در ادامه مقاله راز جراحی ، به تشریح کامل روماتیسم ، راه های درمان ، عوارض و علل و سایر مشخصه های آن خواهد پرداخت.

چه زمان به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر علائمی از روماتیسم را در خود تجربه می کنید ، می توانید علت پایه آن را مورد شناسایی قرار دهید. تشخیص سریع روماتیسم بسیار مهم است چون درمان زودهنگام می تواند از بدتر شدن موقعیت جلوگیری کرده و خطر آسیب دیدگی مفاصل را کاهش می دهد.

علل روماتیسم

روماتیسم یک بیماری خود ایمن می باشد. این بدان معناست که سیستم ایمنی شما که معمولاً با عفونت مبارزه می کند ، اشتباهاً به سلول های مفاصل آسیب می زند و باعث متورم شدن ، دردناک شدن و ایجاد گرفتگی در مفاصل می شود.

سیستم ایمنی در حالت نرمال آنتی بادی هایی را می سازد که به باکتری ها و ویروس ها حمله کرده و به مبارزه با عفونت کمک می کند.

اگر روماتیسم دارید ، سیستم ایمنی شما ، اشتباهاً آنتی بادی ها را به سمت پوشش مفاصل تان می فرستد و در آنجا ، بافت اطراف مفصل مورد حمله قرار می گیرد.

این امر باعث می شود که لایه نازکی از سلول های پوشش دهنده مفصل ، دردناک و ملتهب شده و مواد شیمیایی را تولید می کند که بافت هایی از قبیل موارد زیر آسیب می زند:

• استخوان ها
• تاندون ها
• غضروف ها
• لیگامنت ها

اگر روماتیسم درمان نشود ، این مواد شیمیایی به تدریج باعث می شود که مفصل ، شکل و یکنواختی خود را از دست بدهد. نهایتاً مفصل به طور کامل تخریب می شود.

تئوری های مختلفی در خصوص چرایی حمله سیستم ایمنی به مفاصل وجود دارد که از جمله آنها می توان به شروع عفونت اشاره کرد ، ولی هیچکدام از این تئوری ها ، به مرحله اثبات نرسیده است.

فاکتورهای خطر احتمالی که خطر پیشرفت روماتیسم را افزایش می دهد ، شامل ژن ، هورمون ها و سیگاری بودن فرد می باشد.

درمان روماتیسم

درمانی برای روماتیسم وجود ندارد. البته ، تشخیص زودهنگام در درمان مناسب می تواند به بسیاری از افراد کمک کند تا بین هر عود یا بازگشت ، چند ماه یا حتی چند سال فاصله بیافتد. این به فرد کمک می کند تا زندگی خود را مدیریت کرده و آن را به شکلی نرمال ، پیش ببرد.

گزینه های درمان اصلی شامل موارد زیر می باشد:

دارو که علائم را برای مدت طولانی تسکین می دهد و پیشرفت بیماری را کند می نماید.

درمان های پشتیبان مثل فیزیوتراپی که به متحرک نگه داشتن شما و رفع مشکلاتی که در فعالیت های روزمره تان با آن روبرو هستید ، کمک می کند.

جراحی برای درمان مشکل مفصلی که پیشرفت کرده است.

داروهایی که برای کمک به متوقف نمودن روماتیسم از بدتر شدن یا کاهش خطر بروز مشکلات بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند به دو نوع اصلی تقسیم می شوند : داروهای ضد رماتیسمی تغییر دهنده بیماری و درمان های بیولوژیکی.

داروهای ضد روماتیسمی تغییر دهنده بیماری (DMARD )

اگر بیماری روماتیسم در شما تشخیص داده شده است ، ترکیبی از قرص های DMARD بعنوان بخشی از درمان اولیه شما ، توصیه می شود.

این دارو ، علائم را تسهیل کرده و پیشرفت آن را کاهش می دهد.

DMARD از طریق مسدود کردن تاثیرات مواد شیمیایی آزاد شده در زمان حمله سیستم ایمنی به مفصل عمل می کند. در صورت عدم درمان ، استخوان ها ، تاندون ها ، لیگامنت ها و مفصل های مجاور ، آسیب می بینند. دیگر داروهای ضد روماتیسمی تغییر دهنده بیماری شامل موارد زیر می باشند :

• متوترکسات
• لفلونومید
• هیدروکسی کلروکوئین
• سولفاسالازین

گاهی این داروها با درمان های بیولوژیکی ترکیب می شوند. برخی عوارض جانبی داروی متوترکسات شامل موارد زیر می باشد:

• احساس مریض بودن
• بی اشتهایی
• اسهال
• سردرد
• ریزش مو

این دارو می تواند بر روی گلبول های قرمز خون و کبد نیز اثر بگذارد ، بنابراین کنترل منظم با استفاده از تست خون ، الزمی می باشد.

در موارد نادر تر ، این دارو می تواند بر روی ریه ها اثر بگذارد ، بنابراین شما می توانید تست اشعه X و تست تنفس را در زمان شروع به مصرف آن انجام دهید.

درمان های بیولوژیکی

درمان بیولوژیکی ، جدیدترین شکل درمان روماتیسم می باشد.

این درمان ها اغلب در ترکیب با متوترکسات یا دیگر داروهای DMARD مورد استفاده قرار می گیرند. داروهای بیولوژیکی ، تزریقی هستند و از طریق متوقف کردن برخی مواد شیمیایی خاص در خون در فعال سازی سیستم ایمنی برای حمله به مفاصل ، اثر می کنند.

عوارض جانبی درمان های بیولوژیکی معمولاً ملایم بوده و شامل موارد زیر می باشد:

• واکنش های پوستی در محل تزریق
• عفونت
• احساس بیماری
• بالا بودن دمای بدن
• سردرد

بازدارنده JAK

بازدارنده های JAK نوع جدیدی از داروهای موجود برای درمان روماتیسم شدید می باشند.

آنها برای آندسته از بیمارانی استفاده می شود که نمی توانند داروهای بیولوژیکی یا DMARD مصرف کنند یا استفاده از آنها تاثیری در بهبود نداشته است.

داروهای تسکین درد

علاوه بر داروهای استفاده شده برای کنترل پیشرفت روماتیسم ، گاهی برخی داروها برای تسکین درد مورد نیاز می باشند.

در برخی موارد ، داروهای مسکن از قبیل پاراستامول یا ترکیبی از پاراستامول و کدئین برای تسکین درد مرتبط با روماتیسم مورد استفاده قرار می گیرد.

این دارو ، التهاب در مفاصل را درمان نمی کند ولی می تواند در تسکین درد ، موثر باشد.

داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی

گاهی پزشک علاوه بر داروهای مسکن ، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی را نیز تجویز می کند. این داروها شامل ایبوپروفن ، ناپروکسن و دیکلوفناک می باشد.

استروئیدها

استروئیدها داروهای قوی هستند که می تواند به تسکین درد ، گرفتگی و التهاب کمک کند. این داروها به صورت قرص ، تزریق در مفصل ، یا تزریق در ماهیچه تجویز می شوند.

استروئید ها اغلب برای یک مدت کوتاه مورد استفاده قرار می گیرند چون مصرف طولانی مدت آنها می تواند عوارض جانبی از قبیل موارد زیر را به همراه داشته باشد:

• بالا رفتن وزن
• ضعیف شدن استخوان ها
• کبودی
• ضعف ماهیچه
• نازک شدن پوست

درمان های پشتیبان

گاهی پزشک شما را به سرویس های دیگری که می توانند به شما در کنترل علائم روماتیسم کمک کنند ، معرفی می کند. این سرویس ها شامل فیزیوتراپی ، پا درمانی و غیره می باشد.

جراحی

برخی اوقات ، علیرغم مصرف دارو ، مفاصل هنوز آسیب دیده است. اگر این اتفاق بیافتد ، شما باید برای کمک به بازیابی توانایی استفاده از مفصل ، جراحی کنید.

جراحی برای کاهش درد یا درمان بدشکلی ها توصیه می شود.

جراحی انگشت ، دست و مچ

انواع مختلفی جراحی برای درمان مشکلات در دست وجود دارد. برخی مثال ها شامل موارد زیر می باشد:

• آزادسازی تونل کارپال ( بریدن یک لیگامنت در مچ برای آزاد شدن فشار بر روی عصب )
• آزاد کردن تاندون در انگشتان برای درمان خمیدگی غیر عادی
• برداشتن بافت ملتهب شده ای که در مفاصل انگشت قرار گرفته است.

آرتروسکوپی

آرتروسکوپی روندی برای برداشتن بافت مفصل ملتهب است. در طول آرتروسکوپی ، یک لوله نازک مجهز به منبع نور و دوربین ، از طریق یک برش کوچک در پوست وارد می شود و جراح می تواند مفصل آسیب دیده را مشاهده کند.

از طریق برش های کوچک دیگر ، ابزاری در پوست وارد می شود و بافت آسیب دیده را بر می دارد.

تعویض مفصل

برخی افراد مبتلا به روماتیسم برای تعویض بخشی از مفصل یا کل آن به جراحی نیاز دارند.

این جراحی تحت عنوان آرتروپلاستی شناخته می شوند.

تعویض این مفاصل ، جراحی است که در آن بیمار باید چند روز در بیمارستان بستری باشد و دوره بهبود ، تا چند ماه به طول می انجامد.

علائم روماتیسم

علائم اصلی روماتیسم ، درد مفصل ، تورم و گرفتگی می باشد. گاهی علائم کلی تر و التهاب در نواحی دیگر بدن نیز اتفاق می افتد.

علائم روماتیسم اغلب به طور تدریجی در طول چندین هفته توسعه می یابد ولی برخی موارد می تواند به سرعت ظرف چند روز حادث شود. علائم در افراد مختلف ، متغیر می باشند. برخی از آنها می آیند و می روند یا در طول زمان ، تغییر می کنند.

همانطور که در بالا ذکر شد ، روماتیسم اساساً بر روی مفاصل اثر می گذارد. این امر می تواند باعث بروز مشکل در هر مفصل بدن شود ولی مفاصل کوچک از قبیل دست ها و انگشتان اغلب اولین بخش هایی هستند که آسیب می بینند.

روماتیسم معمولاً به طور متقارن در هر دو طرف بدن به طور همزمان ، و در یک دامنه ، به مفاصل آسیب می زند.

• درد

درد مفصل مرتبط با روماتیسم به صورت ذق ذق می باشد. این درد اغلب در صبح و بعد از یک دوره عدم فعالیت ، بدتر می شود.

• گرفتگی

مفاصل آسیب دیده با روماتیسم گاهی احساس گرفتگی می کنند. برای مثال اگر دست های شما آسیب دیده باشد ، شما نمی توانید انگشتان خود را به طور کامل خم کرده و دست را مشت کنید.

• تورم ، گرم و قرمز شدن

پوشش مفاصل آسیب دیده از روماتیسم ، ملتهب می شوند و در هنگام لمس شدن ، داغ و سفت به نظر می رسند.

انواع روماتیسم

ورم مفاصل

بر خلاف بیشتر بیماری های مربوط به مفاصل ، ورم مفصل به مشکلات سیستم ایمنی مربوط نیست. این مشکل در نتیجه آسیب به غضروف ( ناحیه نرم انتهای استخوان ها ) رخ می دهد. زمانی که این قسمت از بین برود ، مفصل ها دچار درد می شوند و حرکت کردن سخت تر می شود. این موضوع معمولا روی زانوها ، لگن ، کمر ، گردن ، انگشت ها و پاها تاثیر می گذارد.

علائم روماتسیم مفصلی شامل درد ، تورم ، احساس گرما و سفتی می شود. تضعیف عضلات می تواند منجر به بی ثبات شدن مفاصل شود. بسته به اینکه کدام بخش بدن تحت تاثیر قرار گرفته است ، این بیماری می تواند راه رفتن ، گرفتن اجسام ، لباس پوشیدن ، نشستن و حتی شانه زدن مو را سخت کند.

آرتروز

این معضل زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی به بافت های خود بدن حمله می کند و منجر به درد مفاصل ، تورم و سفتی می شود. این عارضه بخشی از روند عادی افزایش سن نمی باشد. درد و تورم در چند مفصل ( معمولا در مفاصل شبیه به هم در دو طرف بدن ، مثل هر دو مچ یا هر دو قوزک ) ، سفتی مفصل ها مخصوصا صبح زود ، بی حالی و از علائم آن می باشد.

برای تشخیص این نوع از روماتیسم پزشک از مایع میان مفاصل نمونه برداری می کند و تصویر برداری X ray را تجویز می کند. سپس نشانه های التهاب را از طریق آزمایش های خون پیگیری می کند. این آزمایشات شامل موارد زیر می شود :

• آنتی بادی ضد هسته (ANA )
• آزمایش پپتید سیترولینیزه ضد حلقوی ( anti-CCP )
• شمارش گلبولی
• آزمایش پروتئین فعال یا CRP
• نرخ رسوب کردن گلبول قرمز یا ESR
• آزمایش RF

لوپوس

این عارضه که با نام SLE نیز شناخته می شود ، یک بیماری خود ایمنی است که می تواند روی اعضای زیادی از بدن تاثیر منفی بگذارد. درد مفصل ، بی حالی ، سفتی مفاصل ، جوش مخصوصا روی گونه ها ، حساسیت به خورشید ، ریزش مو ، بنفش شدن انگشتان پا زمانی که در سرما قرار می گیرند ، بروز مشکلات کلیوی ، بیماری های خونی مثل کم خونی یا کمبود گلبول های سفید ، درد در قفسه سینه که به علت التهاب آستر قلب یا ریه ها به وجود آمده ، تشنج و یا سکته از علائم این نوع از بیماری های روماتیسم هستند.

پزشک برای تشخیص این بیماری به معاینه فیزیکی روی می آورد و آزمایشاتی همچون ANA ، Anti-dsDNA ، Anti-Sm را تجویز می نماید.

روماتیسم ستون فقرات

بیماری التهاب ستون مهره ها معمولا با درد در قسمت پایینی کمر آغاز می شود و معمولا مفاصل بخشی که ستون فقرات به لگن می رسد را درگیری می کند. این معضل بیشتر در مردان جوان شایع است ، مخصوصا در سنین نوجوانی تا سی سالگی. علائم آن شامل موارد زیر می شود :

• درد ملایم در قسمت پایینی کمر و باسن
• کمر دردی که شدت یابد و به قسمت های بالایی نیز سرایت کند
• درد و خشکی کمر ، مخصوصا زمان استراحت و بلند شدن
• درد بین شانه ها و گردن
• درد در میانه کمر و بعد بالای کمر و گردن

اگر علائم بدتر شوند ، ستون فقرات خشک تر می شود و ممکن است حتی خم شدن نیز با مشکل مواجه شود. غیر از X ray و معاینه فیزیکی ، آزمایش HLA-B27 نیز تجویز می شود.

زندگی با روماتیسم

روماتیسم می تواند تغییر قابل ملاحظه ای را در زندگی ایجاد کند. شما گاهی برای کنترل علائم و آسیب دیدگی مفاصل ، به درمان دراز مدت نیاز دارید.

بر حسب مقدار درد احساس شده و مقدار آسیب دیدگی مفصل ، گاهی انجام وظایف روزمره ساده ، دشوار می شود.

شما باید با روش زندگی روزمره سازگار شوید یا تغییراتی را در سبک زندگی با هدف کمک به مدیریت مشکل ، ایجاد کنید.

برخی از روش های کمکی عبارتند از:

• خود مراقبتی

خود مراقبتی بخش مهمی از زندگی روزمره می باشد. این شامل بر عهده گرفتن مسئولیت سلامت تحت پشتیبانی از سوی افرادی است که در مراقبت از شما مشارکت دارند.

این شامل فعالیت های ورزشی روزانه و حفظ سلامت روحی و فیزیکی خوب ، پیشگیری از بیماری و تصادفات ، و مدیریت مشکلات جزئی و بلند مدت می باشد.

• مصرف دارو

داروها را طبق دستور مصرف کنید حتی اگر احساس می کنید حالتان خوب است ، دارو می تواند در کاهش خطر عود از قبیل آسیب دیدگی مفصل ، مفید واقع شود.

همچنین خواندن جزوه اطلاعات همراه دارو بسیار مفید است چون درباره برهم کنش های احتمالی با داروها و مکمل های دیگر ، اطلاعات مفیدی را در اختیار قرار می دهد.

• تغذیه سالم و ورزش

ورزش منظم و دنبال کردن یک رژیم سالم که برای همگان توصیه می شود ، نمی تواند برای فرد مبتلا به روماتیسم قابل استفاده باشد.

ورزش و رژیم غذایی خطر بسیاری مشکلات از قبیل بیماری قلبی و انواع سرطان را کاهش می دهد.

ورزش منظم می تواند به کاهش استرس ، متحرک نگه داشتن مفاصل ، و تقویت عضلات پشتیبان مفاصل کمک کند.

ورزش می تواند به کاهش وزن در صورت چاق بودن کمک کرده و به این ترتیب از وارد آمدن فشار به مفاصل جلوگیری کند.

عوارض روماتیسم

روماتیسم می تواند به بروز مشکلات دیگری منجر شود که علائم مضاعفی را به همراه داشته و گاهی برای زندگی فرد ، تهدید آمیز محسوب می شود.

برخی عوارض جانبی عبارتند از :

• سندروم تونل کارپال
• التهاب نواحی دیگر بدن مثل ریه ها و چشم ها
• افزایش خطر حمله قلبی و سکته