خون که ۸ درصد وزن طبیعی بدن را شامل می شود نقش بسیار مهمی در چگونگی عملکرد بدن دارد. در حالیکه خون از طریق سیستم عروقی گردش می کند،تمامی اندام ها را با اکسیژن، مواد مغذی ،هورمون ها و آنتی بادی ها تامین می کند.خون از مقادیر مشخصی از پلاسما و سلول های خونی که خود شامل سلول های قرمز ،سفید و پلاکت ها می شوند تشکیل شده است. سرطان خون بر سلول های خونی و مغز استخوان بافت اسفنجی داخل استخوان های شما که در آن سلول های خونی ساخته می شوند تأثیر می گذارد. این سرطان‌ها نحوه رفتار سلولهای خونی و عملکرد آن ها را تغییر می‌دهند. در این مقاله با راز جراحی همراه باشید تا اطلاعات جامع و مفیدی در رابطه با این بیماری کسب کنید.
گاهی اوقات سرطان کودکان را درگیر می کند روش های درمانی در کودکان بسیار متفاوت از بزرگسالان می باشد. امروزه دانشمندان موفق به کشف نوعی ازمایش خون شده اند که به وسیله آن می توان بدون وجود هرگونه علائم وجود سرطان از جمله یا خستگی یا کاهش وزن غیر قابل توضیح وجود سرطان را شناسایی کرد.
سرطان خون انواع بسیاری را شامل می شود که از جمله آنها می توان به سه مورد اصلی که از بقیه بیشتر شایع می باشند اشاره نمود.
لوسمی، لنفوم و میلوما امروزه افراد زیادی را درگیر کرده است.
لوسمی نوعی از سرطان خون می باشد که در خون و مغز استخوان یافت می شود که در نتیجه تولید سریع گلبول های سفید غیر طبیعی می باشد.تعداد بالای گلبول های سفید غیرطبیعی قادر به مقابله با عفونت نمی باشند و در نتیجه آنها توانایی مغز استخوان در تولید گلبول های قرمز و پلاکت ها را مختل می کنند.لوسمی کودکان ۲۵ درصد کل از انواع سرطان در این سنین را شامل می شود. این نوع سرطان در کودکان کمتر از ۱۵ سال دیده می شود.
لوسمی در چهار نوع مختلف براساس نوع گلبول های سفید خون که بر آن تاثیرگذاشته شده و سرعت کند یا سریع گسترش دسته بندی می شود.لوسمی لنفوسیتی حاد (ALL)، لوسمی میلوئید حاد AML))، لوسمی لنفوسیتی مزمن(CLL و لوسمی میلوئید مزمن CML) )
لوسمی ALL معمولا کودکان بین سنین ۳ الی ۵ ساله را درگیر می کند اگرچه بزرگسالان حوالی سن ۷۵ سالگی نیز می توانند به این بیماری مبتلا شوند. شانس مبتلا شدن به این نوع از لوسمی در صورتی که افراد دارای خواهر یا برادری با این بیماری باشند، قبلا به دلیل نوع دیگری از سرطان تحت شیمی درمانی یا رادیوتراپی قرار گرفته باشند،بیش از حد تحت امواج رادیواکتیو قرار گرفته باشند و یا افرادی که سندرم داون یا هرگونه نقص زنتیکی دارند بسیار بالا می باشد.
AML معمولا بر افراد بالای ۶۵ سال تاثیرگذار خواهد بود و در مردان از زنان بیشتر شایع است.
شانس افرادی که قبلا به دلیل وجود سرطان تحت درمان با رادیوتراپی یا شیمی درمانی قرار گرفته اند ، بسیار در معرض مواد شیمیایی نظیر بنزن قرار داشته اند ،افراد سیگاری و اشخاصی که از سندرم داون یا میلودیسپلاستیک رنج می برند بسیار بیشتر از دیگر افراد است.
CLLبه عنوان معمول ترین نوع لوسمی در بزرگسالان شناخته می شود افرادی که به این نوع از لوسمی دچار می شوند معمولا تا سالها هیچ گونه نشانه ای را مشاهده نخواهند کرد.
این نوع از بیماری معمولا افراد بالای ۷۰ سال با سابقه سرطان خون و افرادی که بسیار در معرض مواد شیمیایی قرار دارند را تحت الشعاع قرار می دهد.
CML در مردان بیشتر از زنان شایع می باشد ولی کودکان نیز ممکن است به نوع از سرطان خون مبتلا شوند بیشتر افرادی که در معرض امواج رادیواکتیو هستند با این نوع از لوسمی درگیر خواهند شد.
لنفوم نوعی از سرطان خون می باشد که بر سیستم لنفاوی تاثیر می گذارد سیستم لنفاوی مایعات اضافی را از بدن خارج می کند و سلول های ایمنی تولید می کند.لنفوسیت ها نوعی از گلبول های سفید خون می باشند که با عفونت مقابله می کنند.لنفوسیت های غیر طبیعی تبدیل به سلول های لنفوم می شوند در حالیکه در غدد لنفاوی و دیگر بافت ها تکثیر و انباشته می شوند.با گذشت زمان این سلولهای سرطانی سیستم ایمنی شما را مختل می کنند.
لنفوم دارای دو گونه مختلف می باشد که لنفوم هوچکین و لنفوم غیر هوچکین نامیده می شود.
افرادی که دارای سیستم ایمنی بسیار ضعیفی می باشند بیشتراز دیگر افراد دچار این بیماری خواهند شد.معمولا این بیماری در اشخاصی با سنین ۱۵ الی ۳۵ سالگی و حوالی ۵۰ سالگی مشاهده می شود.
سلولهای پلاسما نوعی گلبول های سفید می باشند که قادر به تولید آنتی بادی هایی در بدن می باشند که در مقابل عفونت و بیماری ها مقابله می کنند. سلولهای میلوم از تولید طبیعی این انتی بادی ها جلوگیری می کنند ،سیستم ایمنی بدن را ضعیف می کنند و آن را در معرض عفونت قرار می دهند.
میلوما این نوع از سرطان خون می تواند بر روی سلول های خون که سلولهای پلاسما نامیده می شوند تاثیر بگذارد. میلوما ها در اطراف مغز استخوان قرار می گیرند و قادر به صدمه زدن به استخوان ها می باشند و می توانند سلول های سالم خون را از بین ببرند. این سلولهای سرطانی همچنین قادر به ساختن آنتی بادی هایی می باشند که قادر به مبارزه با عفونت ها نمی باشند.
این سرطان را گاهی مولتی میلوما نامیده می شودبه دلیل اینکه در مناطق بسیاری در مغز استخوان پیدا می شوند.
مردان در حوالی سن ۵۰ سالگی از جمله افرادی هستند که بسیار دچار این بیماری می شوند و آفریقایی- آمریکایی ها در معرض خطر بیشتری در مورد این بیماری می باشند.
افرادی که در معرض اشعه رادیواکتیو قراردارند، چاقی بیش از حد دارند و در اعضای خانواده شان سابقه میلوما دارند بیشتر از دیگر افراد احتمال مبتلا شدن به این بیماری را دارند.
دلایل سرطان خون
اگرچه تاکنون دلایل بروز سرطان کاملا مشخص نشده است اما عوامل بسیار زیادی همچون سن، جنسیت،سابقه خانوادگی،نژاد، سیگار کشیدن ، قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی و رادیواکتیو و برخی از موقعیت های سلامتی و درمانی می توانند در بروز این مشکل تاثیرگذار باشند. ویروس اپشتین بار،اچ آی وی و عفونت های موجود در لنفوسیت های سلولهای T نیز از دیگر عوامل امکان به وجود امدن سرطان در خون می باشند.
نشانه های بروز سرطان خون
افرادی که به این بیماری مبتلا می شوند ممکن است انواعی از علائم زیر را تجربه کنند:
- کاهش وزن در حالی که دلیل قابل توضیحی برای آن وجود ندارد.
- تورم و خونریزی شدید که هیچگونه دلیلی ندارد.
- تنگی نفس
- تعریق شبانه
- عفونت هایی که دائما به وجود می آیند یا عود می کنند.
- تب بالای ۳۷.۵ درجه سانتیگراد
- درد در استخوانها،مفاصل و شکم
- وجود خستگی بسیار زیاد که با استراحت و خوابیدن برطرف نخواهد شد.
- رنگ پریدگی در صورت
این عوامل را می توان جزو معمول ترین علائمی که بیماران سرطانی پیش از پی بردن به وجود این بیماری تجربه کرده اند دانست.
چگونگی شناسایی سرطان خون
لوسمی
دکتر معمولا انجام تست کامل خون CBC test را برای افراد توصیه خواهد کرد.
در این تست پزشک می تواند سطح غیرطبیعی گلبول های سفید خون نسبت به گلبولهای قرمز و پلاکت ها را شناسایی کند.
لنفوم
دکتر برای تشخیص این نوع سرطان معمولا نیاز به بیوپسی دارد که این کار شامل برداشتن یک بخش کوچک از بافت به عنوان نمونه می باشد که توسط میکروسکوپ بررسی می شود در برخی از موارئد دکتر دستور به انجام ایکس ری ، سی تی اسکن یا PET اسکن خواهد داد که بتواند تورم در کره های لنفی را مورد شناسایی و بررسی قرار دهد.
میلوما
دکتر بلافاصله دستور به انجام تست CBC خواهد داد که گاهی اوقات دیگر تست های خون یا آزمایشات ادرار نیز برای شناسایی مواد شیمیایی یا پروتئینی تولید شده به عنوان ساختار میلوم گسترش یافته خواهد داشت. در برخی از موارد بیوپسی مغز استخوان ، اشعه ایکس ،ام آر آی ،PET و CT اسکن برای تایید وجود و گسترش میلوما نیاز می باشد.
انواع سرطان خون
- لوسمی : این نوع در خون و مغز استخوان خود را نشان می دهد و زمانی رخ می دهد که بدن گلبول های سفید را بیش از اندازه تولید می کند و همین امر موجب می شود مغز استخوان در ساخت سلول های قرمز و پلاکت ها دچار اختلال شود.
- لنفوم غیر هوچکین : نوعی از این سرطان است که در سیستم لنفاوی ، از سلول هایی به نام لنفوسیت حاصل می شود. لنفوسیت ها نوعی از گلبول سفید هستند که به جنگ عفونت می روند.
- لنفوم هوچکین : نوعی از سرطان خون که شبیه به مورد قبلی می باشد ، اما با حضور لنفوسیتی غیرعادی به نام سلول رید اشتنبرگ (Reed-Sternberg) تشخیص داده می شود.
- مولتیپل میلوما : در سلول های پلاسمای خون شروع می شود. پلاسما مدلی از گلبول سفید است که در مغز استخوان ساخته می شود.
فرم هایی از سرطان خون وجود دارند که میزان شیوع آن ها در بیماران کمتر است. این موارد در ادامه معرفی شده اند :
- نئوپلاسم بیش‌تکثیری مغز استخوان (MPNs) : زمانی رخ می دهد که بدن گلبول های سفید ، گلبول های قرمز یا پلاکت ها را بیش از حد تولید کند. سه تا از شایع ترین انواع آن ترومبوسیتمی اساسی (ET) ، میلوفیبروز (MF) ، و پلی سیستمی ورا (PV) می باشد.
- آمیلوئیدوز : به ندرت رخ می دهد و با تجمع غیر عادی پروتئینی به نام آمیلوئید تشخیص داده می شود. این مدل سرطان محسوب نمی شود اما بسیار شبیه مولتیپل میلوما است.
- ماکروگلوبولینمی والدنشتروم: نوع نادر لنفوم غیر هوچکین است که در سلول های B آغاز می شود.
- کم خونی آپلازی : بیماری نادری می باشد و زمانی رخ می دهد که سلول های بنیادی کلیدی آسیب می بینند و تنها با پیوند مغز استخوان درمان می شود.
آیا فقر آهن باعث سرطان خون میشود؟
کم خونی نوعی بیماری خون است که در آن تعداد سلول های قرمز در خون کم می شود ، و در نتیجه اکسیژن کمتری به اعضای مختلف می رسد. کم خونی که با نام فقر آهن نیز شناخته می شود یکی از فاکتورهای ریسک بروز سرطان در خون است.
همچنین سرطان های زیادی هستند که به سلول های خونی حمله می کنند و موجب کم خونی می شوند. شیمی درمانی نیز می تواند با کند کردن تولید سلول های جدید باعث این مشکل شود. البته تحقیقات نشان داده است که دلایل بیشتری برای این امر وجود دارد.
میزان مرگ و میر این بیماری
در کل نرخ بقای پنج ساله سرطان خون حدود هفتاد درصد است. یعنی احتمال زنده ماندن شخصی که سرطان در او تشخیص داده شده است ، نسبت به یک فرد سالم هفتاد درصد است. اما این میزان به طور کلی بیان شده است. در ادامه نرخ بقای انواع این بیماری را بررسی کرده ایم.
تحقیقات نشان می دهند که نرخ بقای لوسمی میلوئید مزمن (CML) ، لوسمی لنفوسیت مزمن (CLL) و لنفوم فولیکولار حدود هشتاد و پنج درصد است. اما در لوسمی میلوئید حاد (AML) و میلوئید این نرخ زیر پنجاه درصد است.
درمان های سرطان خون
انواع مختلفی از روش های درمانی برای مقابله با سرطان خون وجود دارد.ممکن است پزشکان برای درمان افراد مبتلا به سرطان یک درمان یا ترکیبی از چند روش درمانی را پیشنهاد دهند.درمان براساس نوع سرطان خون ،سن افراد بیمار،سرعت پیشرفت بیماری و مقدار گسترش بیماری در دیگر نقاط و اعضای بدن انتخاب می شود. لیستی از معمول ترین روش هایی که در درمان سرطان خون به کار گرفته می شود روش های درمان سرطان در دهه های اخیر پیشرفت زیادی داشته و انواع مختلفی را شامل می شود،در نتیجه تعداد بسیار زیادی از سرطان های خون قابل به درمان می باشند که انواعی از این درمان ها به شرح زیر می باشد:
شیمی درمانی
درمان سرطان با شیمی درمانی از طریق ورود داروهای ضد سرطان به بدن می باشد که ممکن است از طریق تزریق دارو درون رگ ها یا گاهی اوقات به وسیله مصرف داروی خوراکی باشد .این دارو باعث می شود که سلول های سرطانی از بین بروند و رشد انها متوقف شود.
درمان های هدفند
در این روش درمانی از داروهایی استفاده می شود که به طورخاص سلول های بدخیم خون را از بین می برد و به سلول های عادی صدمه نمی زند معمولا از این روش درمانی برای نوع لوسمی استفاده می شود.
ایمونوتراپی این درمان با فعال کردن سیستم ایمنی به طور خاص به کشتن سلولهای سرطانی می پردازد.
رادیوتراپی در این روش برای حذف و کشتن سلول های سرطانس از اشعه ایکس استفاده می شود.
جراحی
در این نوع درمان با حذف گره های لنفاوی برای درمان برخی از لنفوم ها تلاش می کنند.
در این روش درمانی از اشعه با انرژی بالا برای کشتن سلولهای سرطانی استفاده می شود.
پیوند سلول های بنیادی
سلول های بنیادی سالم به بدن تزریق می شوند و به تولید خون سالم پس از درمان برای از بین بردن سلول های بدخیم کمک می کنند.
در صورتی که سلول های سرطانی رشد کندی در افراد داشته باشند معمولا نیاز به هیچ روش درمانی مستقیمی وجود نخواهد داشت و بسیاری از مردم هیچ گاه نیازی به آن ندارند آنها نیاز به مراقبت و انتظار دارند.
روش های مقابله با سرطان خون گاهی می توانند دارای عوارضی جانبی باشند.برخی از افراد این علائم را به خاطر شرایط سرطان تجربه خواهند کرد درحالیکه شاید تحت درمان نیز نباشند.
روند بیماری سرطان خون
بعد از اینکه سرطان خون در افراد شناسایی می شود. آنها به دنبال سیر بیماری خود در آینده و اتفاقات در پیش رو می شوند. بهترین راه برای انان این می باشد که در مورد روند بیماری خود سوال کنند اگر درعلاقه ای به دانشپستن در مورد بیماری خود دارند.سیر بیماری می تواند موارد زیر را شامل شود:
شناسایی که شامل نوع سرطان خون و نتیجه هر آزمایش به صورت جدا می باشد. درجه بیماری هنگام تشخیص فرد دچار چه درجه ای از سرطان خون می باشد. سن و تناسب اندام عمومی .
اطلاعاتی که در مورد بیماری از تیم پزشکی مورد دریافت است می تواند کاملا کلی باشد و در نتیجه آزمایشات افرادی که شرایطی کاملا برابر در گذشته با کیس مورد نظر داشته اند باشد اما تجارب در افراد مختلف می تواند به طور کامل متفاوت به وجود بیاید.
