سردرد های شدید یا ملایمی که شبیه به درد زق زق در یک طرف سر احساس می شود ، چیزی است که شاید بسیاری از ما را درگیر خود کرده باشد. در کنار این سردرد ، حالت تهوع و تجربه این حس که گویی سرمان سبک است و دائم صدایی در آن می چرخد ، برایمان آزار دهنده است. اینها علائمی هستند که افراد دچار میگرن ، آن را تجربه می کنند. میگرن یک مشکل سلامتی است که تقریباً یک زن از هر پنج زن و یک مرد از هر پانزده مرد با آن دست به گریبان هستند. این عارضه اغلب از اوایل دوره بزرگسالی آغاز می شود. در مقاله راز جراحی ، علاوه بر آشنا شدن با ماهیت این بیماری و انواع آن ، اطلاعات مفیدی درباره علل ، علائم و راهکارهای درمان میگرن به دست خواهید آورد.
انواع میگرن
میگرن دارای انواع متعددی می باشد که عبارتند از :
- میگرن هاله ای – که در آن علائم هشدار دهنده ویژه از قبیل نورهای متشعشع ، قبل از شروع میگرن ، وجود دارد.
- میگرن غیر هاله ای – که رایج ترین نوع میگرن بوده و در آن ، این عارضه بدون علامت هشدار دهنده اتفاق می افتد.
- میکرن هاله ای بدون سردرد که تحت عنوان میگرن ساکت نیز شناخته می شود و در آن یک تشعشع یا علائم هشدار دهنده دیگر وجود داشته ، ولی سردرد در آن تجربه نمی شود.
برخی افراد به طور مکرر ، حتی تا چند بار در هفته ، این بیماری را تجربه می کنند. برخی افراد نیز به صورت گهگاهی ، دچار میگرن می شوند.
گاهی بین حملات میگرن ، چند سال فاصله می افتد.
برای دریافت توصیه های پزشکی مرتبط با میگرن ، چه زمان باید اقدام کنیم؟
در صورتی که علائم این بیماری را به طور مکرر و شدید تجربه کردید ، باید به پزشک مراجعه کنید. داروهای مسکن ساده ، از قبیل پاراستامول یا ایبوپروفن ، می تواند برای میگرن ، موثر باشد. سعی کنید از دوز حداکثر داروهای مسکن بر یک مبنای مکرر و منظم ، استفاده نکنید ، چون این کار در طول زمان ، درمان سردرد ها را دشوارتر می کند.
همچنین در صورت تجربه کردن مکرر این بیماری ( بیش از ۵ روز در طول یک ماه ) ، حتی در صورت کنترل شدن با دارو یا بهره مند شدن از درمان های پیشگیرانه ، به پزشک مراجعه کنید.
در صورت تجربه موارد زیر نیز مراجعه به پزشک ، الزامی است:
- فلج یا احساس ضعف در یک یا هر دو بازو یا یک طرف صورت
- آشفته بودن و نامفهوم بودن کلام
- تجربه کردن یک سردرد زجر آور ناگهانی ناشی از درد شدید متفاوت با آنچه قبلاً تجربه شده بوده است.
- سردرد به همراه تب ، گرفتگی گردن ، گیجی ، تشنج ، دوتا شدن دید
این علائم ، نشانه هایی از یک مشکل جدی تر از قبیل سکته یا مننژیت می باشند و باید هر چه سریع تر توسط پزشک مورد ارزیابی واقع شوند.
علل بیماری میگرن
علت دقیق میگرن معلوم نیست ، هر چند تصور می شود نتیجه تغییر موقتی در موارد شیمیایی ، اعصاب و عروق در مغز ، عامل میگرن است. در حدود نیمی از افرادی که میگرن را تجربه کرده اند ، یکی از اقوام نزدیک شان به میگرن مبتلا بوده است و این نشان می دهد که ژن نیز در این میان ، ایفای نقش می کند.
در برخی افراد ، حملات میگرن با برخی محرک های خاص در ارتباط است که می تواند شامل موارد زیر باشد :
- شروع دوره قائدگی
- استرس
- خستگی
- برخی نوشیدنی ها و خوردنی های خاص
درمان میگرن
هیچ درمانی برای میگرن وجود ندارد ، ولی برخی درمان های موجود برای کاهش علائم ، شامل موارد زیر می باشند:
داروهای مسکن – شامل داروهایی از قبیل پاراستامول و ایبوپروفن
تریپتان ها – داروهایی که می تواند به معکوس نمودن تغییرات محرک میگرن در مغز کمک کند.
داورهای ضد تهوع – که اغلب برای کمک به تسکین حالت تهوع مفید می باشد.
در طول یک حمله ، در بسیاری از افراد ، خوابیدن یا دراز کشیدن در یک اتاق تاریک ، موثر واقع می شود.
پیشگیری از سردردهای میگرنی
اگر احساس می کنید استرس یا نوع خاصی از غذا ، محرک میگرن در شما است ، برای کمک به کاهش خطر تجربه کردن میگرن ، از این عوامل محرک ، اجتناب کنید.
همچنین حفظ یک سبک زندگی سالم از قبل ورزش منظم ، خواب و غذای سالم ، و نیز تضمین آبرسانی به بدن و محدود کردن مصرف کافئین و الکل نیز می تواند موثر واقع شود.
اگر میگرن شما شدید باشد یا علیرغم اجتناب از عوامل محرک ، همچنان علائم این عارضه را تجربه می کنید ، پزشک داروهایی را برای کمک به پیشگیری از حملات بیشتر برای شما توصیه می کند.
داروهای استفاده شده برای پیشگیری از میگرن ، شامل داروهای ضد تهوع توپیرامات و دارویی به نام پروپرانولول می باشد که اغلب برای درمان فشار خون بالا استفاده می شود.
گاهی قبل از شروع بهبود علائم میگرن ، چندین هفته زمان مورد نیاز است.
علائم میگرن
علامت اصلی میگرن معمولاً سردرد شدید در یک طرف سر می باشد. درد معمولاً شدید یا ملایم بوده و به حالت زق زق می باشد و هنگامی که حرکت می کنید یا فعالیت های نرمال خود را انجام می دهید ، بدتر می شود.
در برخی موارد ، درد در یک طرف سر اتفاق می افتد و می تواند صورت یا گردن را نیز تحت تاثیر قرار دهد.
علائم دیگر میگرن
برخی علائم دیگر مرتبط با میگرن ، شامل موارد زیر می باشد:
- حالت تهوع
- استفراغ
- حساس شدن به صدا و نور. در این شرایط لازم است فرد مبتلا به میگرن ، در یک محیط آرام و تاریک ، استراحت کند.
برخی افراد ، گاهی علائم دیگر از قبیل موارد زیر را تجربه می کنند. این علائم عبارتند از :
- عرق کردن
- تمرکز ضعیف
- احساس گرم و سرد شدن بدن
- درد در ناحیه شکم
- اسهال
البته ، برخی افراد علائم این بیماری را بدون سردرد ، تجربه می کنند. علائم میگرن معمولاً بین چند ساعت تا سه روز طول می کشد ، ولی معمولاً در طول یک هفته بعد ، همچنان احساس خستگی خواهید کرد.
علائم میگرن هاله ای
حدوداً یک نفر از هر سه نفر ، به علائم موقتی که تحت عنوان هاله خوانده شده و قبل از میگرن تجربه می شود ، دچار می شوند.
این علائم شامل موارد زیر می باشد:
- مشکلات بینایی – از قبیل دیدن پرتوهای نور ، الگوهای زیگزاگ یا نقطه های کور
- بی حسی یا حس مورمور شدن مثل سوزن سوزن شدن – که معمولاً در یک دست شروع شده و به سمت بازو قبل از تحت تاثیر قرار دادن صورت ، لب ها و زبان ، حرکت می کند.
- احساس سرگیجه و از دست دادن تعادل
- دشواری در صحبت کردن
- از دست رفتن حس خود آگاهی که البته در موارد بسیار نادر اتفاق می افتد.
علائم هاله معمولاً در طول یک دوره ۵ دقیقه ای اتفاق افتاده و تا چند ساعت طول می کشد. برخی افراد بعد از یک سردرد ملایم ، یا بدون تجربه کردن سردرد ، هاله را تجربه می کنند.
مراحل پیشرفت بیماری میگرن
این بیماری اغلب در مراحل مجزا پیشرفت می کند ، هر چند همه افراد ، به تمام این مراحل ، دچار نمی شوند. این مراحل عبارتند از:
۱ . مرحله پرودرومال ( پیش سردرد ) – در خلق و خو ، سطح انرژی ، رفتار و اشتها تغییراتی ایجاد می شود که می تواند چندین ساعت یا چند روز قبل از حمله ، طول بکشد.
۲ . مرحله سردرد – که معمولاً درد شبیه به زق زق در یک طرف سر تجربه شده و معمولاً با حالت تهوع ، استفراغ و حساسیت شدید به نور و صدای بلند ، همراه بوده و ۴ تا ۷۲ ساعت طول می کشد.
۴ . مرحله جداسازی – که در آن سردرد و دیگر علائم به تدریج از بین می رود هر چند ، فرد همچنان تا چند روز بعد از آن احساس خستگی می کند.
چه عواملی محرک حملات میگرن هستند؟
بسیاری محرک های این بیماری ریشه هورمونی ، احساسی ، فیزیکی ، رژیمی ، محیطی و فاکتورهای دارویی دارند.
- تغییرات هورمونی
برخی زنان در زمان قائدگی ، احتمالاً به دلیل تغییرات در سطح هورمون هایی از قبیل استروژن در طول این دوره ، میگرن را تجربه می کنند. این نوع میگرن معمولاً بین دو روز قبل از شروع قائدگی تا سه روز بعد از آن اتفاق می افتد. در بسیاری زنان ، میگرن بعد از یائسگی بهبود می یابد و برخی زنان گزارش داده اند که میگرن آنها بعد از یائسگی ، بدتر شده است.
- محرک های احساسی
عواملی از قبیل استرس ، اضطراب ، تنش ، شوک ، افسردگی و هیجان ، از محرک های مربوط به این گروه به شمار می آیند.
- محرک های فیزیکی
محرک های فیزیکی مرتبط با این عارضه ، شامل خستگی ، کیفیت خواب نامطلوب ، شیفت های کاری ، وضعیت نامناسب نشستن ، فشار گردن و کتف ، کاهش قند خون ، ورزش های سنگین می باشند.
- محرک های رژیمی
نامنظم بودن وعده های رژیمی یا به تاخیر انداختن آنها ، عدم آبرسانی کافی به بدن ، مصرف الکل ، مصرف محصولات کافئین از قبیل چای و قهوه ، غذاهای خاص از قبیل شکلات و مرکبات ، مواد غذایی حاوی تیرامین مثل ماهی دودی یا برخی پنیرها از جمله چدار ، و نیز غذاهای نگهداری شده در دمای اتاق به جای فریز شدن یا نگهداری در یخچال ، که می تواند باعث افزایش سطح تیرامین شود ، از عوامل رژیمی محرک میگرن محسوب می شوند.
- محرک های محیطی
نور شدید ، صفحات نمایشگر مثل تلوزیون یا کامپیوتر ، صداهای بلند ، تغییر در شرایط جوی مثل رطوبت یا هوای بسیار سرد ، بوهای تند ، از جمله محرک های محیطی میگرن محسوب می شوند.
- محرک های دارویی
برخی انواع قرص های خواب ، قرص های ضد بارداری ترکیبی ، درمان جایگزین هورمون که گاهی اوقات برای تسکین علائم مرتبط با یائسگی مورد استفاده واقع می شود در گروه عوامل محرک مرتبط با محرک های دارویی قرار دارند.
میگرن چگونه تشخیص داده می شود؟
هیچ تست خاصی برای تشخیص میگرن وجود ندارد. برای انجام یک تشخیص دقیق ، پزشک باید الگوی سردرد های بازگشتی با علائم مرتبط را مورد شناسایی قرار دهد. این بیماری گاهی غیر قابل پیش بینی است و گاهی بدون علائم دیگر اتفاق می افتد. دستیابی به تشخیص دقیق گاهی به زمان طولانی نیاز دارد.
برای تشخیص این عارضه معمولاً مراحل زیر دنبال می شود:
۱ . مراجعه به پزشک
در اولین ویزیت ، پزشک آزمایش فیزیکی را انجام داده و بینایی ، حواس و قدرت هماهنگی شما را کنترل می کند. به این ترتیب می توان برخی علل علائم پایه را شرح داد . او از شما درباره سردرد هایتان می پرسد. سوالات مربوط به سردرد به موارد زیر مرتبط است:
- درد در یک طرف سر
- درد توام با زق زق
- دردی که شدت آن به اندازه ای باشد که مانع انجام فعالیت های روزمره شود.
- دردی که با حرکت کردن و انجام فعالیت های فیزیکی ، بدتر شود.
- سردرد توام با حالت تهوع
- سردرد توام با حساسیت به نور و صدا
۲ . دفترچه یادداشت میگرن
برای کمک به تشخیص ، ثبت حملات میگرن در یک دفترچه یادداشت به مدت چند هفته ، موثر واقع می شود.
جزئیاتی از قبیل موارد تاریخ ، ساعت ، فعالیتی که درزمان حمله میگرن به آن مشغول بوده اید ، مدت زمان طول کشیدن میگرن ، علائم تجربه شده و داروهای مصرفی را یادداشت کنید.
مصرف دوز مشخصی داروی مسکن نیز در دشوار تر شدن درمان میگرن ، تاثیر گذار است. شما نباید داروهای مسکن را بیش از ده روز در هر ماه برای یک مدت طولانی ، مصرف کنید. همچنین بهتر است بانوان ، تاریخ شروع قائدگی خود را نیز یادداشت کنند چون این کار در شناسایی عوامل بالقوه به پزشک کمک می کند.
درمان قطعی میگرن چیست؟
هیچ درمان قطعی برای میگرن وجود ندارد ، البته برخی درمان ها وجود دارند که می توانند در تسکین علائم ، موثر واقع شوند. یافتن بهترین درمان برای هر بیمار ، به زمان نیاز دارد. گاهی لازم است انواع مختلف یا ترکیبی از داروها را قبل از یافتن موثرترین روش درمان ، امتحان کنید. اگر دریابید که داروهای بدون نسخه نمی تواند این بیماری را مدیریت کند ، پزشک ، داروهای قوی تر را برای شما تجویز می کند.
درمان میگرن با دارو
- داروهای بدون نسخه
بسیاری افراد مبتلا به این بیماری از داروهای مسکن بدون نسخه از قبیل پاراستامول ، آسپرین و ایبوپروفن برای کاهش علائم استفاده می کنند. وقتی داورهای مسکن را استفاده می کنید ، حتماً دستورالعمل های روی بسته را بخوانید و دوز توصیه شده را دنبال کنید.
- تریپتان ها
اگر داورهای مسکن معمولی ، برای تسکین علائم میگرن ، موثر واقع نشدند ، باید توسط پزشک ویزیت شوید. پزشک علاوه بر داروهای مسکن ، دارویی به نام تریپتان و احتمالاً داروی ضد تهوع را توصیه می کند.
- داورهای ضد تهوع
داورهای ضد تهوع می تواند به شکلی موفقیت آمیز میگرن را حتی در افرادی که احساس حالت تهوع نمی کنند ، درمان کند. این داروها گاهی در کنار تریپتان ها و داروهای مسکن ، تجویز می شود.
میگرن و طب سوزنی
اگر داروها موثر واقع نشده و به پیشگیری از میگرن کمک نکنند ، می توانید طب سوزنی را امتحان کنید. شواهد نشان می دهد که یک دوره ۱۰ جلسه ای در یک بازه زمانی ۵ تا ۸ هفته ای می تواند نتایج خوبی را به دست دهد.
درمان میگرن در زنان باردار و شیرده
به طور کلی ، درمان میگرن با دارو باید در طول دوره بارداری و شیردهی ، تا حد امکان محدود شود. به جای دارو ، اجتناب از عوامل محرک میگرن ، توصیه می شود. اگر مصرف دارو الزامی باشد ، پزشک ، داروهای مسکن با دوز پایین از قبیل پاراستامول را توصیه می کند.
در برخی موارد ، داوری ضد التهاب یا تریپتان تجویز می شود. اگر در دوره بارداری یا شیردهی به سر می برید ، قبل از مصرف دارو حتماً با پزشک خود گفتگو کنید.
درمان میگرن با تزریق بوتاکس
قبل از اولین درمان میگرن با بوتاکس ، پزشک درباره عوارض جانبی و خطرات با شما گفتگو می کند. این موقعیت خوبی برای پرسیدن سوالات و بررسی این موضوع در صورت دنبال کردن پروتکل بوتاکس برای میگرن مزمن می باشد.
پزشک از یک سوزن کوچک برای تزریق ۰.۱ میلی لیتر یا ۵ واحد بوتاکس در هر محل ، درست در زیر پوست استفاده می کند. در هر تزریق چیزی شبیه به نیش خوردن را تجربه خواهید کرد.
درمان در حدود ۱۵ الی ۲۰ دقیقه طول می کشد و محدودیتی در رانندگی یا دیگر فعالیت های روزانه بعد از درمان وجود نخواهد داشت.
لازم است بدانید که درمان میگرن با بوتاکس ، به سرعت اتفاق نمی افتد و معمولاً ۲ تا ۳ درمان برای تاثیر بر روی کاهش دفعات و شدت درد ، مورد نیاز می باشد. درمان بوتاکس هر ۱۲ هفته یک بار تکرار می شود و این بدان معناست که برای احساس تغییر ، ۶ تا ۹ ماه زمان لازم است. برخی افراد گزارش داده اند که بعد از اولین تزریق ، بهبود را تجربه کرده اند. تاثیر درمان در افراد مختلف ، متفاوت است.
