استخوان ها اجزای شکل دهنده بدن بوده و به ما امکان انجام فعالیت هایی از قبیل راه رفتن را می دهند. این ارگان های بدن ، با ذخایر کلسیم ، مواد معدنی و ویتامین D می توانند از استحکام و شکل مطلوب برخوردار باشند. کمبود این ذخایر در دوران کودکی و بزرگسالی ، مشکل نرمی استخوان و بدشکل شدن اندام اسکلتی بدن را به دنبال دارد. خوشبختانه راه های زیادی برای پیشگیری از بروز مشکل نرمی استخوان و درمان آن وجود دارد. در مقاله نرمی استخوان راز جراحی ، علاوه بر معرفی راه های پیشگیری و درمان ، علل و علائم این بیماری نیز ذکر شده است. با مطالعه این مقاله ، می توانید سطح آگاهی خود را در کمک به خودتان و کودکان تان در برخورداری از اندام استخوانی سالم ، بالا برده و از یک زندگی توام با سلامت ، لذت ببرید.
چه چیزی باعث نرمی استخوان می شود؟
کمبود ویتامین D یا کلسیم رایج ترین علت نرمی استخوان است. ویتامین D تا حد زیادی از قرار گرفتن پوست در معرض نور خورشید تامین می شود ولی در غذاهای دریایی از قبیل ماهی های چرب و تخم مرغ نیز یافت می شود. ویتامین D برای شکل گیری استخوان های قوی و سالم در کودکان ، الزامی می باشد.
در موارد نادر ، کودکان ممکن است با یک شکل ژنتیکی نرمی استخوان متولد شوند. در صورت تاثیر گذاشتن شرایط دیگر بر روی نحوه جذب ویتامین D و مواد معدنی در بدن نیز ، نرمی استخوان به وجود می آید.
چه افرادی در برابر نرمی استخوان ، آسیب پذیرترند؟
نرمی استخوان در گذشته بسیار رایج بوده است ولی در طول اوایل قرن بیستم بعد از غنی سازی مواد غذایی از قبیل مارگارین و غلات با ویتامین D ، نرمی استخوان به طور کامل از بین رفت.
البته ، در سال های اخیر ، موارد ابتلا به نرمی استخوان ، در انگلستان ، افزایش یافته است. تعداد موارد نرمی استخوان هنوز نسبتاً کم است ، ولی مطالعات نشان می دهد که تعداد قابل ملاحظه ای از افراد در انگلستان ، در خون خود ، دارای سطوح پایین ویتامین D می باشند.
هر کودکی که از طریق رژیم غذایی یا نور خورشید ، ویتامین D و مواد معدنی کافی را دریافت نکند ، ممکن است دچار نرمی استخوان شود. ولی این مشکل در کودکان دارای پوست تیره رایج تر است و این بدان معناست که این کودکان به نور خورشید بیشتری برای به دست آوردن ویتامین D نیاز دارند. بعلاوه ، کودکانی که نارس به دنیا آمده اند یا داروهایی مصرف می کنند که درجذب ویتامین D اختلال ایجاد می کند نیز در معرض خطر بیشتر نرمی استخوان قرار دارند.
درمان نرمی استخوان
در بیشتر کودکان ، نرمی استخوان با تضمین مصرف غذاهای حاوی کلسیم و ویتامین D یا با مصرف مکمل های ویتامین D ، به شکلی موفقیت آمیز ، قابل درمان می باشد.
اگر کودک دچار مشکلات جذب ویتامین D یا مواد معدنی است ، به دوزهای بالاتر مکمل ها یا تزریق سالانه ویتامین D نیاز دارند.
سطح ویتامین D و کلسیم را می توان به روش های زیر ، افزایش داد:
- خوردن غذاهایی که غنی از کلسیم و ویتامین D هستند.
- مصرف روزانه مکمل های کلسیم و ویتامین D
نور خورشید نیز در ساخت ویتامین D به بدن کمک می کند ، بنابراین به شما توصیه می شود مدت زمان قرار گرفتن در معرض نور خورشید را افزایش دهید.
بعلاوه ، پزشک به شما در خصوص مقدار ویتامین D و کلسیمی که کودک شما باید مورد مصرف قرار دهد ، توصیه های لازم را در اختیار شما قرار می دهد. این به سن کودک شما و علت نرمی استخوان وابسته است. اگر کودک به مشکل جذب ویتامین D مبتلا باشد ، باید دوزهای بیشتری مورد استفاده قرار گیرد.
درمان عوارض و مشکلات مرتبط با نرمی استخوان
وقتی نرمی استخوان بعنوان یک عارضه جانبی ناشی از یک بیماری دیگر اتفاق می افتد ، درمان بیماری اغلب باعث درمان نرمی استخوان می شود.
اگر کودک شما در اثر نرمی استخوان به بدشکلی استخوان دچار شده است و مثلاً پاهای او کمانی شده یا ستون فقرات او انحنا یافته است ، پزشک درمان لازم را برای رفع این مشکل توصیه خواهد کرد. در برخی موارد ، جراحی برای رفع مشکل توصیه می شود.
عوارض جانبی مکمل ها در درمان نرمی استخوان
بروز عوارض جانبی ناشی از مصرف مکمل های ویتامین D ، کلسیم یا فسفات در صورت مناسب بودن دوز آنها ، بسیار نادر است. پزشک در خصوص دوز مناسب ، مدت زمان مصرف و نظارت بر درمان ، توصیه های لازم را در اختیار بیمار خود قرار می دهد.
اگر دوز ویتامین D وکلسیم ، بسیار زیاد باشد یا درمان برای مدت زمان بسیار طولانی به طول انجامیده و به دقت تحت نظارت قرار نگیرد ، باعث افزایش سطوح کلسیم در خون می شود.این موقعیت ، هایپر کلسمی نامیده می شود.
علائم هایپر کلسمی ، شامل موارد زیر می باشد:
- زیاد ادرار کردن
- احساس تشنگی
- کاهش اشتها
- حالت تهوع ، درد شکم ، یبوست و استفراغ
- سرگیجه و سردرد
- درد استخوان
در صورت مشاهده این علائم در کودک خود ، بلافاصله با پزشک تماس بگیرید.
پیشگیری از نرمی استخوان
نرمی استخوان به راحتی از طریق خوردن رژیم غذایی حاوی ویتامین D و کلسیم ، وقت گذراندن در برابر نور آفتاب و در صورت لزوم ، مصرف مکمل های ویتامین D ، به راحتی قابل پیشگیری می باشد.
در صورت مشکوک بودن به نرمی استخوان در چه شرایطی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت مشاهده هر گونه علائم و نشانگان نرمی ستخوان ، به پزشک مراجعه کنید.
پزشک برخی آزمایشات فیزیکی را به منظور کنترل وجود علائم آشکار ، انجام می دهد. او درباره سابقه پزشکی ، رژیم غذایی ، سابقه خانوادگی و داروهای مصرفی کودک شما ، کسب اطلاعات می نماید.
تست خون می تواند معمولاً تشخیص این بیماری را تائید کند ، البته در برخی موارد تست اشعه X و احتمالاً اسکن تراکم استخوان نیز بر روی کودک انجام می شود. این نوعی از تست اشعه X می باشد که محتوای کلسیم در استخوان ها را اندازه گیری می کند.
نوزادان از زمان تولد تا یک سالگی به ۸.۵ تا ۱۰ میکروگرم ویتامین D در هر روز ، نیاز دارند ، مگر اینکه هر روز ۵۰۰ میلی گرم یا بیشتر ، فرمول غذایی نوزاد را مصرف کنند.
کودکان از یک سالگی به ۱۰mcg ویتامین D بر یک مبنای روزانه نیاز دارند. این مقدار برای بزرگسالان نیز ثابت است.
دستور مصرف مکمل ها برای پیشگیری از نرمی استخوان به شرح زیر می باشد:
- بزرگسالان از جمله افراد باردار و زنان در حال شیردهی ، کودکان بالای ۴ سال ، باید مکمل های حاوی ۱۰mcg ویتامین D را در ماه های سرد سال که نور خورشید کمتری وجود دارد ، مورد مصرف قرار دهند.
- نوزادان از زمان تولد تا یک سالگی ، صرفنظر از تغذیه با شیر مادر با کمیت بالا یا متوسط ، باید روزانه مقدار ۸.۵ تا ۱۰mcg ویتامین D را جهت اطمینان از تامین میزان کافی این ماده مورد استفاده قرار دهند.
- کودکان ۱ تا ۴ سال نیز باید روزانه ۱۰mcg ویتامین D مورد مصرف قرار دهند.
علائم نرمی استخوان
نرمی استخوان باعث می شود که استخوان های کودک شما نرم و ضعیف شده و بدشکلی هایی در آن اتفاق بیافتد.
علائم و نشانگان نرمی استخوان ، شامل موارد زیر می باشد:
- درد : استخوان های آسیب دیده در اثر این بیماری ، دردناک می باشد ، بنابراین کودک برای راه رفتن بی میل بوده و زود خسته می شود. بعلاوه ، نحوه راه رفتن کودک ، متفاوت است.
- بدشکلی های اسکلتی : ضخیم شدن قوزک پا ، مچ و زانو ، پاهای خمیده ، استخوان جمجمه نرم و در برخی موارد نادر ، خم شدن ستون فقرات
- مشکلات دندان : شامل مینای دندان ضعیف ، تاخیر در بیرون زدن دندان ها ، و افزایش خطر پوسیدگی و شکل گیری حفره در دندان ها
- رشد آهسته : اگر ساختار اسکلتی بدن به شکل صحیح رشد نکند ، کودک در مقایسه با حد میانگین ، کوتاه قد تر می شود.
- استخوان های شکننده : در موارد حاد ، استخوان ها ضعیف تر شده و در برابر شکنندگی ، آسیب پذیر تر می شوند.
برخی کودکان مبتلا به این بیماری ، دارای سطوح پایین کلسیم در خون خود می باشند. این امر می تواند باعث بدتر شدن علائم نرمی استخوان شده و گرفتگی عضله ، مورمور شدن در دست ها و پاها را به همراه داشته باشد.
بزرگسالان نیز علائم مشابه از قبیل درد استخوان ، ضعف عضله و آسیب پذیر تر بودن در برابر شکنندگی استخوان را تجربه می کنند.
علل ابتلا به نرمی استخوان
نرمی استخوان معمولاً به دلیل کمبود ویتامین D یا کلسیم اتفاق می افتد. البته ، برخی عوامل ژنتیکی و بیماری ها نیز می تواند در بروز آن دخیل باشد.
- کمبود ویتامین D و کلسیم
رایج ترین علت نرمی استخوان ، کمبود ویتامین D یا کلسیم در رژیک غذایی کودک می باشد. هر دو ماده برای رشد استخوان های قوی و سالم ، الزامی می باشد.
منابع ویتامین D عبارتند از :
- نور خورشید : پوست شما در زمان قرار گرفتن در معرض آفتاب ، ویتامین D تولید کرده و بخش عمده ویتامین D خود را از این راه تامین می کند.
- غذا : ویتامین D در برخی غذاها از قبیل ماهی های چرب ، تخم مرغ و غلات غنی شده ، یافت می شود.
- مکمل های غذایی : کلسیم عموماً در لبنیات از قبیل شیر ، پنیر ، ماست و سبزیجات برگ سبز از قبیل بروکلی و کلم ، یافت می شود.
در طول زمان ، کمبود ویتامین D و کلسیم ، باعث بروز نرمی استخوان در کودکان و نرم شدن استخوان ها در بزرگسالان می شود.
- مشکلات ژنتیکی
شکل های نادر نرمی استخوان ، در برخی ناهنجاری های وراثتی اتفاق می افتد. فسفات با کلسیم پیوند می خورد و ترکیبی را به وجود می آورد که استخوان ها و دندان ها را محکم می کند. برخی مشکلات ژنتیکی باعث می شود که سطح فسفات در خون و استخوان پایین باشد و در نتیجه استخوان ها نرم و ضعیف می شوند.
برخی انواع دیگر این بیماری ژنتیکی بر روی پروتئین های خاص در خون که توسط ویتامین D مورد استفاده قرار می گیرند ، اثر می گذارد.
درمان نرمی استخوان با داروهای گیاهی
گیاهان سرشار از ویتامین D ، کلسیم و فسفات هستند که می تواند به ما در درمان نرمی استخوان کمک کند. برخی از این گیاهان شامل موارد زیر می باشند:
- گیاه دم اسبی : این گیاه یکی از منابع غنی پتاسیم ، منیزیم و مواد معدنی بوده و مصرف دمنوش آن می تواند برای درمان پوکی و نرمی استخوان ، مفید واقع شود.
- گیاه گزنه : این گیاه برای درمان درد های استخوان از گذشته های دور مورد استفاده قرار می گرفته است. این محصول به صورت دم شده در آب داغ ، قابل مصرف می باشد.
- گیاه قاصدک : این گیاه در قسمت ریشه و برگ های خود حاوی منابع غنی از ویتامین D و کلسیم می باشد. می توان از برگ های این گیاه ، سوپ درست کرده و میل نمود.
نرمی استخوان تا چه اندازه شایع است؟
این بیماری در میان گروه های زیر ، شیوع بیشتری دارد:
- افراد دارای پوست تیره
- افرادی که مدت زیادی را در فضاهای سرپوشیده سپری می کنند.
- افراد سالمند که بخش عمده وقت خود را در داخل منزل می گذرانند.
- افرادی که با پوشیدن لباس زیاد ، مانع رسیدن نور خورشید به بدن می شوند.
- افرادی که بیش از حد از کرم های ضد آفتاب استفاده می کنند.
- افرادی که در رژیم غذایی خود از محصولات حیوانی استفاده نکرده و اصطلاحاً گیاه خوار هستند.
نرمی استخوان بزرگسالان
نرمی استخوان در بزرگسالان تحت عنوان استئو مالاسی خوانده می شود. این بیماری با علائمی از قبیل ضعیف شدن عضلات ، درد ماهیچه ها و مفاصل ، گرفتگی عضلات ، تغییر در شکل راه رفتن ، و بروز ناهنجاری هایی در شکل ستون فقرات ، از علائم این بیماری در بزرگسالان می باشند.
عواملی از قبیل موارد زیر باعث شیوع این بیماری در بزرگسالان می شود:
قرار گرفتن برای مدت زمان کوتاه در معرض نور خورشید ، باعث می شود که سطح سنتز در سطح پوست ، کاهش پیدا کند.
چاقی نیز از جمله عواملی است که با تجمع خود در پوست ، سطح فعال شدن ویتامین D را کاهش می دهد.
با بالا رفتن سن ، میزان ذخایر ویتامین D کاهش پیدا می کند.
برای پیشگیری از نرمی استخوان در بزرگسالان ، اطمینان از مصرف مقدار کافی ویتامین D و کلسیم ، تحرک کافی و انجام آزمایشات لازم جهت تشخیص کمبود کلسیم و ویتامین D با هدف تجویز داروهای مکمل ، راهکار های مناسبی محسوب می شود.
