نمونه برداری سینه یا بیوپسی پستان عباراتی است که در حال حاضر به گوش اکثر خانم ها آشنا به نظر می رسد. متاسفانه تغییر سبک زندگی امروزی ، به گونه ای رقم خورده است که یکی از نتایج منفی آن ، بالا رفتن آمار ابتلایان به سرطان سینه در سراسر جهان است. از این رو می بایست آگاهی بانوان نسبت به این بیماری حساس و تمام روندهای تشخیصی و درمانی آن افزایش یابد. بدین نحو می توانند تا حد امکان از وقوع آن پیشگیری نمایند یا در صورت بروز علائم ، فوراً در جهت یافتن علت اقدام کنند. نمونه برداری پستان یکی از بهترین روش های تشخیص سرطان محسوب می گردد. البته لازم به ذکر است که هر توده و برآمدگی ایجاد شده بر روی بافت پستان ، لزوماً سرطانی نیست. علل مختلفی در تشکیل توده های سینه دخیل هستند. با انجام نمونه برداری می توان به سرطانی یا کیست مانند بودن آن ها پی ببریم. راز جراحی در این زمینه یک مقاله جامع را برایتان فراهم آورده است.
نمونه برداری سینه چیست و به چه منظور انجام می شود؟
نمونه برداری از سینه یک روند تشخیصی است که به جهت بررسی توده های بافت پستان انجام می پذیرد. با انجام این تست مشخص می گردد که برآمدگی ایجاد شده یک غده سرطانی است یا تنها نوعی از کیست های سینه می باشد. به طور کلی در این فرایند بخشی از بافت پستان برداشته شده و برای معاینه دقیق تر به آزمایشگاه فرستاده می شود.
پزشک زمانی انجام بیوپسی را لازم می داند که نتایج بدست آمده از ماموگرافی و سونوگرافی سینه ، چندان مثبت به نظر نمی رسند. در مواردی نیز اگر هنگام معاینات بالینی وجود توده ای در پستان را متوجه شود ، انجام این روند را توصیه می کند. علاوه بر این ، چنانچه تغییرات زیر در سینه نمود یابند ، نمونه برداری به جهت شناسایی علت آنان انجام می پذیرد:
- خروج ترشحات خونی
- پوسته پوسته شدن پوست سینه ها
- ایجاد ناهمواری بر روی پوست پستان
اقدامات پیش از نمونه برداری از سینه
پیش از انجام نمونه برداری سینه لازم است راجع به حساسیت هایی که دارید با پزشک صحبت کنید. همچنین اگر در گذشته تحت بیهوشی عمومی قرار گرفته و بدنتان نسبت به آن دارو واکنش نشان داده است ، ایشان را از این مطلب مطلع سازید. در ادامه هر گونه دارو یا مکمل مصرفی ، اعم از تجویزی یا بدون نسخه ، را به اطلاع پزشک برسانید.
اگر دکتر پیش از نمونه برداری ، انجام تست MRI را لازم بداند ، چنانچه دستگاه هایی مانند پیس میکر قلب (ضربان‌ساز مصنوعی قلب) در بدن تان قرار داده شده ، او را در جریان بگذارید. مطلب دیگه ای که پزشک پیش از نمونه برداری باید از آن آگاه باشد ، موضوع بارداری است. حتی اگر احتمال می دهید که حامله باشید ، به پزشک بگویید.
پیش از بیوپسی سینه ، حتما یک سوتین همراه خود ببرید. زیرا بعد از پروسه برای کاهش درد و ورم به شما کمپرس یخ داده می شود. پوشیدن سوتین کمک می کند تا کمپرس بر روی پستان ها نگه داشته شود.
انواع نمونه برداری از سینه
همانطور که گفته شد نمونه برداری از پستان زمانی انجام می شود که نتایج کسب شده از دیگر تست های تشخیصی ، نگران کننده به نظر رسند. انجام بیوپسی به منظور حتمی بودن وجود توده سرطانی در سینه نیست اما تنها راهی است که می توان از وجود یا عدم وجود سلول های سرطانی مطمئن شد.
بیوپسی پستان انواع مختلفی دارد که هر کدام نیز نکات مثبت و منفی را شامل می شوند. گروهی از آن ها بوسیله یک سوزن توخالی انجام می شوند و گروهی دیگر از طریق ایجاد برش بر روی سینه. انتخاب نوع مناسب نمونه برداری برای هر فرد با توجه به یک سری فاکتورها صورت می پذیرد:
- تا چه میزان تغییرات مشکوک به سرطان هستند
- توده ایجاد شده تا چه حد بزرگ است
- توده مشکوک در کدام قسمت از بافت پستان قرار دارد
- تعداد غده ها به چه صورت است
- دیگر مشکلات و بیمارهای زمینه ای فرد
- ترجیح و خواسته شخص بیمار
برای نواحی بسیار مشکوک بافت پستان ، بیوپسی سوزنی انجام می شود. پزشک نحوه نمونه برداری مناسب با شرایط شما را به اطلاعتان می رساند و تمام جزئیات و هر آنچه را که بروز آن محتمل است شرح می دهد؛ چرا که بیوپسی پستان یک رویه پزشکی است و لازم است پیش از پروسه ، بیمار از تمام جوانب آن آگاه باشد.
بیوپسی آسپیراسیون سوزن نازک (Fine Needle Aspiration (FNA) Biopsy)
در این نوع نمونه برداری از سینه ، پزشک از سوزن بسیار نازک توخالی که به یک سرنگ متصل است استفاده می کند. او به کمک این سوزن مقدار کوچکی از بافت یا مایعات تجمع یافته در ناحیه مشکوک به سرطان را بیرون می کشد که به این عمل آسپیراسیون می گویند. نمونه به جهت بررسی به آزمایشگاه منتقل می شود.
اگر ناحیه تحت بیوپسی قابل لمس باشد ، تا زمانی که پزشک وجود آن را احساس کند سوزن به داخل توده هدایت می شود. اگر توده به آسانی قابل رویت و لمس نباشد ، پزشک از تصویربرداری اولتراسوند (سونوگرافی) کمک می گیرد. او با تصویر ایجاد شده بر روی مانیتور سوزن را به سمت برآمدگی بافت پستان هدایت می کند. بیوپسی آسپیراسیون سوزن نازک معمولاً پروسه ای سرپایی محسوب شده که در مطب پزشک انجام می شود. پزشک ، پیش از آغاز نمونه برداری ، برای بعضی افراد بی حسی موضعی اعمال می کند. در تمام موارد انجام این امر ضروری نیست ؛ چرا که سوزن نمونه برداری آن قدر ظریف است که حتی امکان دارد درد ناشی از تزریق بی حسی موضعی بیشتر از آن باشد. برای انجام بیوپسی FNA باید به صورت طاقباز بر روی تخت دراز بکشید و پس از اتمام آن نیز نباید بلافاصله بلند شوید.
اگر طی بیوپسی هنگام وارد کردن سوزن به توده ، سونوگرافی هم مورد استفاده قرار گیرد ، ممکن است به دلیل قرار گیری حسگر آن بر روی پستان ، کمی فشار احساس کنید. موقعی که سوزن در محل صحیح قرار گرفت پزشک عمل آسپیراسیون را انجام می دهد. امکان دارد این مرحله چند مرتبه انجام شود. با اتمام نمونه برداری ، ناحیه هدف با استفاده از بانداژ یا گاز های استریل، پانسمان می شود. مدت زمان این نوع بیوپسی نهایتاً ۲۰ الی ۳۰ دقیقه می باشد.
-
نتابج بدست آمده از نمونه برداری FNA چه چیزی را نشان می دهد؟
اگر مایع نمونه برداری شده به رنگ قهوه ای ، سبز یا قهوه ای مایل به زرد باشد ، به احتمال زیاد توده ، کیست پستان بوده و سرطانی نمی باشد.
مایع خونی یا شفاف ممکن است کیست غیرسرطانی یا در مواقع خیلی نادر نوعی سرطان را نشان دهد.
اگر توده منسجم و حالت جامدی داشته باشد ، پزشک گروهی از سلول های نمونه برداری شده را بررسی می کند تا ببیند این توده سرطانی است یا خیر.
نمونه برداری هسته سوزنی پستان (Core Needle Biopsy of the Breast)
این نوع بیوپسی یکی از پرکاربردترین انواع نمونه برداری از سینه است؛ زیرا در مقایسه به روش فوق ، مقدار بیشتری از بافت مشکوک را به عنوان نمونه بر می دارد و در عین حال روش تهاجمی و جراحی نمی باشد. در روش CNB، پزشک برای برداشتن بخشی از توده یا بافت از ناحیه مشکوک به سرطان ، از یک سوزن توخالی استفاده می کند. توده ممکن است قابل لمس بوده یا پزشک در نتایج عکسبرداری های پزشکی انجام شده متوجه آن شده باشد. سوزن بیوپسی یا به یک ابزار جراحی فنر دار متصل است که آن را به سرعت وارد بافت کرده و از آن خارج می کند یا به یک دستگاه ساکشن اتصال یافته که با انجام عمل مکش ، نمونه را از طریق سوزن خارج می سازد. مقدار کمی از بخش های هسته ای بافت مشکوک ، به وسیله سوزن برداشته می شوند.
نتابج بدست آمده از نمونه برداری CNB ، تا حد زیادی وجود سلول های سرطانی در بافت را نشان می دهد. اما اگر از نتایج بدست آمده تشخیص واضح و دقیق به انجام نرسد ، مجدداً نمونه برداری باید انجام شود.
نمونه برداری پستان به روش جراحی (Surgical Breast Biopsy)
اگر نتیجه های کسب شده از بیوپسی های سوزنی به قدر کافی واضح نباشند ، برای نمونه برداری از سینه ، باید جراحی انجام شود. طی عمل جراحی ممکن است تنها بخشی از توده غیرطبیعی یا تمام تومور به همراه بخشی از بافت های اطراف آن خارج شوند. نمونه برداری سینه به روش جراحی ، به صلاحدید جراح ، با بی حسی موضعی یا بیهوشی عمومی انجام می شود. پس از آن برشی بر روی پستان ایجاد می گردد و پزشک از طریق آن بافت های مورد نظر را خارج می کند. در نهایت برش بخیه شده که ممکن است برای جلوگیری از خونریزی کمی فشار به پستان وارد کند. پس از آن ، ناحیه تحت عمل با پانسمان استریل پوشانده می شود. بیوپسی به روش جراحی ، بر روی پستان ، اسکار بر جای می گذارد و با توجه به میزان بافت برداشت شده امکان دارد سبب تغییر شکل سینه شود.
پاتولوژیست با قرار دادن نمونه در زیر میکروسکوپ ، آن را بررسی می کند. اگر در آن سلول های سرطانی دیده نشود ، پزشک زمان انجام ماموگرافی و نوبت چک آپ بعدی را به شما اعلام می کند. چنانچه توده ، سرطانی تلقی شود ، به جهت کسب اطلاعات بیشتر از نوع سرطان ، میزان پیشرفت و روند درمانی مناسب ، پزشک انجام یک سری تست ها را تجویز می کند.
سرطان پستان یک بیماری سخت علاج است؛ پس نسبت به تست های غربالگری و تشخیصی مربوط به آن بی تفاوت نبوده و مرتب تحت نظر متخصص چک آپ شوید.
علت انجام نمونه برداری از سینه ها چه می باشد ؟
به صورت کلی در موارد زیر ، بیوپسی پستان تجویز می شود :
برای بررسی توده های مشکوک و قابل لمسی که در بافت سینه ها احساس می شود.
برای چک کردن دقیق مشکلاتی که در ماموگرافی مشاهده شده است. برای مثال نمونه برداری پستان می تواند برای بررسی رسوبات کلسیم کوچک در بافت سینه و یا کیست که توده هایی پر از مایع هستند ، و در ماموگرافی به صورت مشکوکی مشاهده شده اند ، انجام شود.
برای بررسی مشکلات نوک پستان نظیر ترشحات خونی و یا عفونی از نوک پستان ها
برای تشخیص نوع توده موجود در پستان که می تواند خوش خیم و یا بدخیم باشد.
لازم به ذکر هست توده هایی که همیشه در پستان ها لمس و مشاهده می شوند ، خطرناک و سرطانی نیستند ! بنابراین با مشاهده هر نوع توده نباید نگران شد و خوب است بدانید که با روش های درمانی قابل برطرف شدن هستند.
نمونه برداری و یا بیوپسی سینه چه خطراتی را به همراه دارد ؟
هر نوع عملی که بر روی بدن انجام می شود ، می تواند خطرات و عوارضی را به همراه داشته باشد. از جمله عوارض احتمالی این پروسه شامل موارد زیر است :
- عفونت در نزدیکی ناحیه ای که نمونه برداری انجام شده است.
- احساس درد خفیف و کبودی در ناحیه که بیوپسی انجام می شود.
- خونریزی های طولانی مدت در ناحیه تحت درمان
- در صورتی که نمونه برداری به کمک اشعه ایکس انجام شود ، میزان اشعه بسیار اندک بوده و نیازی به نگرانی در رابطه با خطرات قرار گیری در معرض اشعه نیست.
مراقبت های لازم بعد از نمونه برداری سینه
توصیه می شود ناحیه ای که نمونه برداری انجام شده است را به خوبی تمیز نموده و خشک نمایید. در صورتی که از بخیه در این ناحیه استفاده شده است ، باید تا زمانی که بخیه های شما توسط پزشک برداشته می شوند ، مراقبت بخیه های خود باشید. در مواردی که از بخیه استفاده نمی شود ، ناحیه مورد نظر بانداژ و پانسمان شده که بعد از مدتی می توانید پانسمان را برداشته و استحمام نمایید.
ممکن است تا چندین روز بعد از نمونه برداری پستان ، احساس درد در این ناحیه وجود داشته باشد. در صورتی که احساس درد شما شدید است می توانید با مشورت پزشک از مسکن های ساده استفاده نمایید.
استفاده از داروی آسپرین بعد از بیوپسی پستان تا چند روز توصیه نمی شود ؛ چرا که احتمال خونریزی را بعد از درمان افزایش می دهد.
بعد از درمان نیازی به رعایت رژیم غذایی خاصی نیست مگر در مواردی که پزشک متخصص شما نظر دیگری داشته باشد.
توصیه می شود برای مدتی بعد از نمونه برداری سینه از انجام فعالیت های ورزشی و همچنین فعالیت های سنگین خودداری نمایید.
در مواردی که با تب و لرز ، افزایش درد شدید و غیر قابل تحمل و یا تورم خونریزی شدید در ناحیه مواجه شدید ، لازم است حتما در اسرع وقت پزشک خود را در جریان بگذارید. در اینصورت با توجه به مشکل ایجاد شده ، برای بهبود وضعیت شما دستورالعمل های خاص ارائه می شود.
